Тўйдан кейин кирган ақл 

У машинада давлатлараро юк таширди. Бир ой уйда бўлса, уч ой сафарда.

Қўли пул кўра бошлагач, босар-тусарини билмай қолди. Пул топиб, ақл топмаган бундай одамларнинг одатлари қизиқ. Ё уйга зўр беришади, ё тўйга. У довруғ қозонишни ўғлининг хатна тўйидан бошламоқчи бўлди: "Меҳмонлар мингтадан кам бўлмайди, эрталаб наҳор ош, сўнгра кураш, оқшом «вечер». Эшитганларни оғизлари очилиб қолсин… 

Кайвонилар, қариндош-уруғ насиҳат қилиб уни ҳовуридан туширмоқчи бўлишди. 

- Тўйни юз-юз эллик киши иштирокида наҳор ош билан ихчамгина ўтказсак маъқул бўларди, - деди маҳалла оқсоқоли. 

- Мен тўй қилмоқчиман, садақа эмас, - деди у қайсарлик билан. - Тўй меники, пул меники, қандай хоҳласам, шундай ўтказаман. 

- Диндан чиқсанг ҳам, элдан чиқма, деган гап бор, сал пастроқ туш, - деди акаси укасининг керилганига ғаши келиб. – Эртанги кунингни, болаларингни ўйла, бир кунлик тўй деб уларнинг ризқини қийма. 

- Нима, ҳасад қиляпсизларми? Одамларга ҳам ҳайронсан, бор бўлсанг, кўролмайди, йўқ бўлсанг беролмайди, - деди у ён бергиси келмай. 

Тўй маслаҳатига чақирилганлар унга гап уқтириш бефойда эканлигини англаб, қўл силтаб чиқиб кетдилар. 

«…Тўймисан тўй бўлди-да ўзиям. Бу ёқда наҳор ош, бу ёқда кураш, «вечер». Совринларни айтмайсанми, той, тана, мебель, телевизор, гилам, уй-рўзғор буюмлари… ўзиям юз эллик миллион сўм кетди-ёв, ҳаммасининг оғзи ланг очилиб қолди. Э, қандингни ур, йигит!». У шундай ширин хаёллар оғушида ҳузур қилиб ёнбошлаб ётганди, тинчини кириб келган ўғиллари бузди. 

- Нима гап? – деди у норози оҳангда. 

- Шартнома пулини тўламасам имтиҳонга қўйишмасмиш, - деди университетда ўқийдиган ўғли. 

- Шуни нега аввалроқ айтмадинг? 

- Айтгандим, укангнинг тўйини ўтказиб олайлик, деб унамадингиз. 

Орага кичик ўғил қўшилди: 

- Менга тўйдан кейин компьютер олиб бермоқчийдингиз… 

- Дадаси, тўй билан бўлиб қарамабмиз, уннинг ҳам, ёғнинг ҳам таги кўриниб

 қолибди, пул берсангиз... 

Чой дамлаб кирган хотинининг бу гапи ярасига туз сепгандай бўлди. 

- Пул? – у еб қўйгудек важоҳат билан хотинига ўқрайди. – Қани ўша пул? Шовла кетса кетсин, обрў кетмасин, деб гариллаган сен эмасмидинг? – кўз олдига ўйламасдан соврулган жарақ-жарақ пуллар келди. Хушкайфиятдан асар ҳам қолмади. Боши гурс этиб деворга урилгандай бўлди. «Эҳ, хом калла, эсиз пуллар, қандай азоб билан топгандим-а?.. 

У қаршисида қора қозонни қандай қайнатишни ўйлаётган муштипар хотинига, орзулари чиппакка чиққан ўғилларига мунғайиб қаради. Кўз ёшларини яшириш учун бошини чангаллаб, юзини ўгирди. 

Тоғаймурод Шомуродов.