Insoniyatga kasallikdan saqlanish chorasi bundan 14 asr oldin islomda aytilgan
Bugungi kunda dunyo bo‘ylab koronavirus tarqalishi munosabati bilan Sog‘liqni saqlash vazirligi tomonidan virus tarqalishining oldini olish bo‘yicha turli ko‘rsatmalar kelmoqda. Eng ko‘p ta’kidlanayotgan choralardan biri “Aksirish chog‘ida og‘izni qo‘l yoki salfetka bilan to‘sish” ekani eslatilmoqda.
Buni qarangki, aksirish chog‘ida og‘izni qo‘l yoki biror narsa bilan to‘sish haqida sevikli Payg‘ambarimiz Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning ko‘rsatmalari kelgan bo‘lib, o‘zlari ushbu ko‘rsatmalariga amal qilib, bizga ibrat bo‘lganlar.
Abu Hurayra roziyallohu anhu rivoyat qiladi: “Rasululloh sollallohu alayhi va sallam agar aksa ursalar, og‘izlariga qo‘llarini yoki kiyimlarining bir uchini qo‘yardilar va ovozlarini pasaytirardilar yoki berkitardilar” (Abu Dovud va Imom Termiziy rivoyati).
Ushbu hadisda Rasululloh sollallohu alayhi vasallamning aksirganda bajaradigan odoblari zikr qilinmoqda. U zot sollallohu alayhi vasallam aksa ursalar qo‘llari yoki kiyimlarining bir uchi bilan og‘izlarini to‘sib, ovozlarini pasaytirar ekanlar.
Kishi aksirganda og‘zidan taom qoldiqlari, so‘lak va hokazo narsalar tashqariga otilishi, yaqinroqda turgan kishiga tegishi mumkin. Suhbatdoshingiz aksirib, qo‘li bilan og‘zini berkitmaganda, undan uchib chiqqan so‘lakning sizga tegishini tasavvur qilib ko‘ring. Qo‘lni qo‘yish yoki biror narsa bilan berkitish orqali o‘sha noqulay holatning oldi olinadi.
Agar aksirayotgan kishi biror kasallikka, jumladan, grippga, biron bir virusga chalingan bo‘lsa, aksirish orqali turli zararli viruslar atrofga uchishi, suhbatdoshga yetib borishi, kasallik keng tarqalishiga bois bo‘lishi mumkin. Qo‘lni qo‘yish ana shu tarqalishning oldini oladi.
Inson bexosdan aksirganda ovozi balandlab ketadi. Bunday keskin va baland ovoz atrofdagilarni cho‘chitib yuborishi, keksalar, homilador ayollar va yosh bolalarning qattiq qo‘rqib ketishiga olib kelishi mumkin. Bordi-yu, o‘sha joyda kimdir uxlayotgan bo‘lsa, uning cho‘chib uyg‘onishi va boshqa holatlar kuzatilish mumkin. Ovozni pasaytirish orqali esa odamlar cho‘chib ketishining hamda aksiruvchining og‘iz bo‘shlig‘idagi ba’zi a’zolari shikastlanishining oldi olinadi.
Birgina, nabaviy ko‘rsatmada shuncha foyda, odob bor. Salomatlikni saqlash, turli holatlar kelib chiqishining oldini olish uchun ushbu sunnatga amal qilishimiz lozim.
Olimlar, mutaxassislar, shifokorlar bugun insoniyatga kasalliklardan saqlanish chorasi sifatida e’lon qilayotgan ko‘rsatmalar bundan 14 asr oldin islom dinida aytib qo‘yilgan va unga amal qilib kelinmoqda.
Alloh taolo barchamizni O‘zining hidoyatidan ayirmasin va xotimamizni chiroyli qilsin!
Nozimjon HOShIMJON tayyorladi.
