Бир сантиметр тупроқ қатлами табиатда 100 йилда шаклланади
Ҳар йили 5 декабрда бутун дунёда Халқаро тупроқ куни нишонланади. Бу сана тупроқнинг инсон ҳаётидаги аҳамиятини англатиш, уни муҳофаза қилиш ва барқарор фойдаланиш бўйича жамоатчилик онгини ошириш мақсадида ташкил этилган. Бу куннинг жорий қилиниши Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Озиқ-овқат ва қишлоқ хўжалиги ташкилоти (FAO) ташаббуси билан 2014 йилда эълон қилинган.
Тупроқ – инсон ва табиат ўртасидаги энг муҳим боғловчи занжир. У нафақат озиқ-овқат етиштириш учун асос, балки экин ерлари, ўрмонлар ва ҳайвонот олами ҳаётининг муҳим манбаи ҳисобланади. Аммо, афсуски, ҳозирги кунда тупроқнинг сифатсизланиши ва эрозияси глобал муаммога айланиб бормоқда.
1 сантиметр тупроқ қатлами табиатда 100 йилда шаклланади, лекин унинг йўқолиши бир неча йил ичида содир бўлиши мумкин. Замонавий қишлоқ хўжалиги ва саноат фаолияти натижасида тупроқнинг ҳосилдорлиги пасаймоқда. Махсус тадқиқотларга кўра, дунёда ҳар йили 24 миллиард тонна тупроқ йўқолади. Бу эса келажак авлодларнинг озиқ-овқат хавфсизлигига жиддий таҳдид солади.
Нима қилиш керак?
Тупроқни муҳофаза қилиш учун барча даражадаги ҳаракатлар зарур:
• Қишлоқ хўжалигида экологик усулларни қўллаш: эрозияга қарши чоралар кўриш, органик ўғитлардан фойдаланиш.
• Ерларнинг нотекис ишлатилишини чеклаш: қуруқчиликка мойил зоналарда экин экишни оптималлаштириш.
• Жамоатчиликни хабардор қилиш: тупроқ муҳофазаси бўйича таълим ва ташвиқот ишларини кучайтириш.
Хулоса шуки тупроқ – инсониятнинг бойлиги ва келажаги. Уни асраб-авайлаш нафақат қишлоқ хўжалиги, балки табиатнинг барча соҳалари учун муҳимдир. Халқаро тупроқ куни бизга табиатга нисбатан масъулиятли бўлиш ва тупроқни муҳофаза қилишда фаол иштирок этиш зарурлигини эслатади.
