Қишлоқда яшаш керакми ёки шаҳардами?
Расмий статистикага кўра, Ўзбекистонда аҳолининг 49,6 фоизи қишлоқларда яшайди. Қиш мавсуми келиши билан яшаш уйларини иситиш масаласи уларнинг асосий муаммоси бўлади.
Тўғри, қишлоқ ҳудудларининг ҳам баъзилари газлаштирилган, лекин бу 30-35 фоизни ташкил этади. Бошқалари ҳам тўлиқ суюлтирилган газ билан таъминланган, аммо бу хоналарни иситиш учун эмас.
Газлаштирилмаган қишлоқда яшовчи битта оилани олайлик. Дейлик, оилада ота-она ва ўрта ҳисобда 3 нафар фарзанд билан жами 5 киши яшайди. Фарзандлардан биронтаси балоғатга етган бўлса, камида 2 та, бир ўғил ва бир қизи катта бўлиб қолганида қишда 3 та хонани иситишга тўғри келади.
Одатда 1 та хонани иситиш учун бир суткада 20 килограмм кўмир етарли, деб ҳисобласак, 3 та хона учун бир суткада 60 килограмм кўмирга эҳтиёж туғилади. Демак ноябрь, декабрь, январь, февраль ва март ойлари учун 9000 килограмм (бу 9 тонна ёки 3 “Зил” машина) кўмир керак бўлади.
Ҳозир кўмирнинг нархи бир килограмми 300 сўмдан зиёд. Мисол келтирилаётган оила қишда совуққотиб қолмаслик учун 3 миллион сўм атрофида харажат қилишига тўғри келади. Албатта, биргина кўмир сотиб олиш билан иш битмайди, уни ёқиш учун мўлжалланган печка ҳам 500 минг сўм туради. Бундан ташқари, кўмир ўзи ёнмайди, ўтин ҳам керак. Ўтиннинг ҳам бир қишлиги 1 миллион сўм атрофида нархланади.
Айрим оилаларда ягона кафолатланган маблағ топувчи 1 миллион сўм пенсия олади. Шундай оилаларни қишдан давлатдан, юртдан рози бўлишини ҳам ўйлаб кўриш керакмасмикан?
Ўзи, умуман, қишлоқ жойларда бир ойда кутилмаган ёки кўзда тутилмаган 1 милллион сўмлик харажат қилиш тўғри келса “шошиб” қоладиган оилалар сони нечта эканлигини деярли ҳамма билади.
Бас шундай экан, қишда қор ёғмаслигини, изғирин бўлиб кунлар совиб кетмаслигини Худодан сўрайдиганлар ҳам шунча.
Тўғри, қишлоқ аҳолисининг қишдан совуққотмай чиқиши учун кимдир, қайсидир ташкилот масъул эмас. Айб уларнинг ўзида, шаҳарда яшаши керак эди. Балки бошқачадир, сиз нима дейсиз?
Бекзод Орзиқулов,
халқ депутатлари Нарпай тумани Кенгаши котибияти мудири.
