Божхонадан юк ўтказиш осонми?
Бу савол икки ёки уч йил олдин берилганда, аксариятнинг жавоби салбий бўлиши аниқ эди. Папкалаб ҳужжат йиғиш, навбатга туриш, камига юкнинг текширилишини бир-икки кунлаб кутиш кимга ҳам ёқади дейсиз. Бугун-чи? Бугун улар масофадан туриб божхона ҳужжатларини расмийлаштириши, юкини бир неча дақиқаларда чегарадан ўтказиши мумкин, десак ишонасизми?
Вилоят божхона бошқармаси томонидан ташкил этилган пресс-турда тизимга тадбиқ этилган айни технология имкониятлари билан танишдик.
Вилоят божхона бошқармаси биносида жойлашган “Масофавий электрон декларациялаш” божхона пости мазкур тизимнинг “мияси” ҳисобланади. Сабаби, фуқаро ва тадбиркорлар томонидан юборилган барча электрон декларациялар шу ерга келади ва ўрганилади.
— Бу ерда ҳам иш “яшил”, “сариқ” ва “қизил” йўлак тартибида ташкил этилган, - дейди пост бошлиғи, божхона майори Ғолиб Мавлонов. – Жорий йилнинг ўтган вақтида постда 39 мингдан ортиқ юк декларациялари расмийлаштирилган бўлса, шундан 13 мингдан ортиғи “яшил”, 16 мингга яқини “сариқ” ва 10 мингдан зиёди “қизил” йўлак орқали ўтказилган. Эътиборлиси, “яшил” йўлакдан ўтган юклар 33,5 фоизни ташкил этиб, шундан 22-23 фоизи автоматик равишда, яъни божхоначиларнинг ҳеч қандай иштирокисиз расмийлаштирилди. Мазкур жараёнлар тизимдаги хавфни бошқариш алгоритми орқали тартибга солинади. Бу эса юк эгасининг вақтини тежаб, божхона ходимлари иштирокидаги коррупцион ҳолатларнинг олдини олади.
Таъкидланганидек, мазкур тизим ўзимизда, божхона ходимлари томонидан ишлаб чиқилган ва доимий равишда такомиллаштириб борилмоқда. Муҳими, унда асосий эътибор фуқаро ва тадбиркорларга қулайлик яратишга қаратилган. Айтайлик, тадбиркор декларацияни нотўғри тўлдирган. Бу ҳолатда божхона мутахассиси уни бу ҳақда огоҳлантириб, хатоликни кўрсатади ҳамда уни тўғрилаш учун қўшимча вақт беради.
Тадбир иштирокчилари “Сахари” МЧЖда ҳам бўлиб, божхонада яратилган қулайликларнинг корхона фаолиятидаги самараси билан танишишди. Корхонанинг маркетинг бўлими бошлиғи Халилулло Муҳиддиновнинг берган маълумотига кўра, музлаткич ишлаб чиқаришга ихтисослашган корхонага 2021-2022 йилларда Эрон, Хитой ва Туркия давлатларидан қиймати 2 миллион 396 минг АҚШ долларидан зиёд бўлган асбоб-ускуналар олиб келинган. Мазкур юкларга божхона тўловларидан жами 2 миллиард 454 миллион сўм имтиёз қўлланилган.
— Фаолиятимизни энди бошлаганимизда хориждан келган юкнинг божхонадан ўтишини бир-икки кунлаб кутиб қолар, ҳужжат йиғиб сарсон бўлар эдик, - дейди Х.Муҳиддинов. – Ҳозир бунинг учун бир соат ҳам вақтимиз кетмайди. Қувонтирадигани, юкка оид барча ҳужжатлар электрон шаклда тақдим этилади ва олинади. Бу тадбиркорларга катта қулайлик яратади. Ана шу қулайликлар самарасини бизнинг корхона фаолияти мисолида ҳам кўришингиз мумкин. Айни кунда корхонамизда 120 нафар ишчи-ходим ишлайди. Бир кунда 3 турдаги 200 дона музлаткични ишлаб чиқараш қувватига эгамиз. Жорий йил бошидан хорижга 49 минг АҚШ доллари қийматидаги товарни экспорт қилишга эришдик.
Асқар Баротов.
