Камбағаллик айб эмас, аммо...
Яқинда Самарқанд шаҳрининг Қорасув массивидан вилоят ҳокимлиги томонидан 40 та оғир ижтимоий вазиятга тушиб қолган, кам таъминлаган оилага тасарруф этиш ҳуқуқисиз, бепул уйлар берилди. Тасодифан мана шундай иккита оила билан танишдим.
Биринчи оилада эр-хотин, уч боласи билан яшайди. Эрнинг мунтазам ичиб, хотинини калтаклашидан аёл ойлаб шифохонада ётган, болалар Меҳрибонлик уйларига топширилган вақтлар ҳам бўлган.
- Ҳозир ҳам эрим ичиб келади, ҳеч қаерда ишламайди, - деди аёл. - Ўзим фаррошлик қилиб, болаларимни боқаман.
Аёлнинг айтишига қараганда, унинг турмуш ўртоғи хоҳласа уйига келади, хоҳламаса йўқ.
Иккинчи оилада эр-хотин икки қизи билан истиқомат қилади. Қизларнинг бири туғма юрак нуқсони билан туғилган. Бунга ҳам эрнинг мунтазам ичиб келиб, ҳомиладор хотинини дўппослаши сабаб бўлган.
- Ўн етти йил касал бола билан ижарама-ижара яшадим, - деди аёл. - Қизимни даволатишга пул тополмай роса қийналдим. Мунтазам ишлай десам, болам касал. Шунинг учун кунлик ишлар топиб, бир амаллаб рўзғор тебратиб келяпман. Эрим илгари мардикор бозорига чиқиб, бир-икки сўм топиб келарди. Энди шу касбини ҳам йиғиштирган. Бунинг устига ичиб келиб жанжал қилади.
Иккинчи аёлнинг эри ҳам ичкиликка берилган, ҳеч қаерда ишламайди. Рўзғор ташвишларини аёлларнинг ўзи амал-тақал қилиб келмоқда.
Аслида юқоридаги оилалар ўз-ўзидан камбағал бўлиб қолмаган. Оиланинг суянчиғи оила боқиш масъулиятини ҳис қилмайди. Мен ҳам уй-жой қилай, болаларимни боқиб, ўқитай, демайди. Бунинг устига кунда кунора бўладиган жанжаллар туфайли рўзғорда барака йўқ.
Тўғри, камбағаллик айб эмас, аммо оилада соғлом эркак бўла туриб, камбағалман, дейиш айб.
Мана шундайларга Анвар исмли курсдошимни фахр билан мисол келтираман. У туғма кўзи ожиз йигит. Анвар нафақа пулига қараб уйда ўтирмайди. Давлат ташкилотида ишлайди, бунинг устига компьютерда ишлашни ҳам билади. Унинг ютуқларини санасам ишонмайсиз, аммо ҳамма нарсага ўз ҳаракати билан эришган. Ўзи истиқомат қиладиган уч хонали уйини ҳам ҳалол меҳнатига сотиб олган. Уч қизнинг отаси. Баъзи соғлом эркакларнинг рўзғоридан анча яхши яшайди.
Муҳожирликда жуда кўп ёлғиз аёлларни учратдим. Улар аёл бўлса-да, давлатдан ёрдам кутмай, мусофирликда меҳнат қилиб, уй қурмоқда, фарзандларини бировдан кам қилмасликка уринмоқда. Аслида, давлат бус-бутун оилага эмас, аввало, ёлғиз оналарга ёрдам бериши керак эмасми? Ёлғиз аёлларнинг кўпчилиги ҳатто давлатдан ёрдам сўрашдан уялади. Аммо, нега эркаклар бундан ор қилмай қўйди?
Бугун баъзи эркакларда орият, ҳамият йўқолган. Яқинда ижтимоий тармоқларда кам таъминланган оилага берилган беғараз озиқ-овқатни тарозига тортиб олаётган эркакнинг видео тасвири омма ичида кенг муҳокамаларга сабаб бўлди. Ҳеч ким бу эркакнинг ношукурлигини ёқламади, аксинча, эркак бўлсанг ўзинг ишлаб топ, дейишди.
Савол туғилади: боқимандалик касаллиги қаердан пайдо бўляпти? Наҳотки, уялмасдан давлат мени боқиши керак, деб ўтирадиган эркаклар бор?
Гапнинг индаллосини айтганда, ҳақиқий инсон, аввало, мен оилам, болаларим, она Ватаним учун нима қилдим, деган саволни ўзига бериши керак. На оиласига, на жамиятга заррача фойдаси тегмай яшашдан Аллоҳнинг ўзи асрасин.
Хуршида ЭРНАЗАРОВА.
