Ўзгаряпмиз, биродар, ўзгаряпмиз
Таксига минсам, зиёлинамо киши жамият ҳақида ўз фикрини билдираётган экан. Нима учундир унинг ишончсизлиги, нолишлари, иддаолари менга маъқул тушмади. Унинг айтишича, шунча имконият бўла туриб, одамларимиз ҳаётга нисбатан нуқтаи назарни ўзгартирмаяпти.
- Мана, қаранг, анави аёл биринчи синфда ўқиётган ўғлини йўлнинг тақиқланган қисмидан олиб ўтяпти, - деди у. – Айтингчи, тўрт йил ана шундай тақлидда онаси билан мактабга келган ва мактабдан қайтган болага йўл тартиб-қоидасини тушунтириб бўладими? Мана бу машина эгасининг ҳаракатига қаранг, боласини боғча дарвозасигача машинада келтириб, бошқаларга халақит беряпти. Ахир 20 қадам жойга пиёда етаклаб борса бўлади-ку!
Бу ҳолатда йўловчининг фикрига қўшилмасликнинг иложи йўқ. Ибрат ўрнига бола тарбиясини бузаётган ота-оналар йўқ эмас. Лекин… Мен ҳамроҳимга эътироз билдирдим.
- Йўқ, биродар, ўзгаряпмиз, ўзгарганда ҳам яхши томонга ва тез ўзгаряпмиз. Кўз олдимизда рўй берган ҳамма воқеликни типик деб ўйламанг. Бояги аёлга ёки машина эгасига танбеҳ берадиган муаллим ёки бошқа кишилар ҳам топиляпти.
Гарчи у киноянамо қараб турса-да, сўзимни давом этдим.
- Мана, қаранг, бугун текинга уй сўрайдиганлар жим бўб қолди, аксинча, икки сотих ердан миллионер бўлганлар кўпайди. Муҳими, шахсий мулкимизга дахл қилишга ҳеч кимнинг ҳадди сиғмаяпти. Кечагина қўлида пора ушлаб, институтма-институт юрган одамлар бугун фарзандининг билимли бўлишини истаб қолди, шунга ҳаракат қиляпти ҳам.
Икки йилдан буён куз пайтида хазонлар ёқилмаяпти. Эҳ-ҳе, жазолашса ҳам хазондан гулхан ёққанлар йўқ эмас эди. Одамлар тутун, бу – ишни енгиллатадиган эмас, балки соғлиғимизнинг душмани эканлигини тушуниб етди. Ҳамма ҳовлисига, уйининг олдига мевали ва манзарали дарахт экишни ўрганди. Бу ўзгариш эмасми?!
Яқинда ҳорижда самолёт кутиб ўтирганимизда навбатчи рейсни эълон қилди. Шерикларим – ўзбекистонликлар негадир хотиржам ўтиришибди. «Юринглар, самолётга чиқамиз», дедим мен. «Биродар, шошилманг. Ўрнимиз аниқ, навбати билан борамиз, тағин ўзбекистонликлар навбатда туришни ҳам билишмайди, дейишмасин». Демак, жамоат жойда ўзимизни қандай тутишни ҳам биляпмиз.
Жамиятда ҳамма бир хилда яхши ёки бир хилда ёмон бўлмайди. Фидойи, оқил одамлар элни ўз ортидан эргаштиради. Шунинг учун биз зиёлиларнинг ана шу қатламига қараб баҳо бермоғимиз даркор. Уларнинг аксарияти бугун жон жаҳди билан тўй ва маъракаларни ихчамлаштиришга киришгани рост, бошқалар намуна оляпти.
Бугун диплом олгандан кейин давлат ишини эмас, хусусий тадбиркорликни танлайдиган ёшларимиз кўпайди. Улар талабалигидаёқ жамиятга фойда келтиришяпти. Бугун йигит-қизлар ўз иштиёқи билан мамлакат ва халқаро миқёсдаги танловларда иштирок этиб, зафар қучяпти. Эътибор қиляпсизми, эрта тонгдан одамлар атрофидаги боғларда, йўлларда жисмоний тарбия билан шуғулланяпти, аёлларимиз спорт тўгаракларига боряпти, спортчиларимиз эса дунё саҳнасига чиқяпти. Булар ўз-ўзидан бўлмайди. Бу миллатнинг ўзгариши эмасми?!
Тўғри, ҳаёт борки, унинг муаммоси етарли. Давлатимиз раҳбари ташаббуси билан мамлакатимизга ҳавас билан келаётган хорижлик ишбилармонлар ҳам ўз халқининг ибратли таомилларини олиб киришяпти. Бу жараён ҳам жамиятимизга янгича руҳ беряпти. Фақат ана шундай имкониятлардан ўз вақтида фойдаланмоғимиз лозим.
Тарихий тажрибалар шуни кўрсатяптики, жамият ривожида шу давлат ичида истиқомат қилувчи аҳолининг нуқтаи назари, савияси жуда катта рол ўйнайди. Халқимизда «Ўзинг учун ўл, етим», деган нақл бор. Бу бежиз эмас. Гарчи биз хориж сармоядорлари билан ишлаётган бўлсак-да, янги ҳаётимизни ўзимиз қуряпмиз, ўз меҳнатимиз, ақл-идрокимиз билан қуряпмиз. Демак, биз ўзгаряпмиз. Демак, биз ҳали кўп ўзгарамиз. Илоҳим шундай бўлсин!
Ўзимиз ўзгармасак, ўзимиз фидойи бўлмасак, дунё биз учун ўзгариб қолмайди.
Фармон ТОШЕВ,
Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган журналист.
