Мутолаа: Итимни ўлдирмасин! (Ҳикоя)
Тўлқин Сиддиқ
Ассалому алайкум, ҳоким бува! Яхшимисиз? Қишлоғимизда кимни қандай муаммо қийнаса, дарров сизга хат ёзаркан. Мен ҳам шунинг учун қўлимга қоғоз-қалам олдим. Илтимос, ушбу мурожаатимни эътибордан четда қолдирманг! Эринмасдан ўқиб чиқинг!
Қоплон билан бирга-бирга катта бўлдик. У мени ҳеч қачон ёлғизлатиб қўймаган. Ёзда ҳовлидаги сўрида ётаман. Итим эса супачада. Уйқум келгунча у билан хаёлан суҳбатлашаман.
Улбўсин опамнинг жаҳли ёмон бўлмаганда, совуқ кунлари ҳам бирга яшардик. Хонамда Қоплон учун алоҳида ўрин ҳозирлаб қўйганман. Бир сафар шу жойда ўтириб мен билан бирга мультфильм томоша қилаётганда шу опам кўриб қолиб, иккаламизниям роса калтаклаган.
Бошқа опамлар хато қилиб қўйсам ҳам секин мулойимлик билан тушунтиради. Улбўсин опам эса бетинг-кўзинг, деб ўтирмайди. Қўшнимиз Апипа чечанинг айтишича, унинг исми Улбўсин бўлмаганда, мен қиз бола бўлиб туғилишим мумкин экан. Шунинг учун ҳам уни аяйман.
Қоплон ҳам нимагадир ундан қўрқади. Ўрнингда бўлганимда Улбўсиннинг сени тепган оёғидан қопиб олган бўлардим, десам, “қўявер”, деб қўл силтагандек олд оёғини кўтариб туширади.
Ҳоким бува, аслида сизга опам Улбўсиндан арз қилиб хат ёзмаяпман. Қўшнимиз Садир бобонинг ноҳақ эканлигини билдирмоқчи эдим. Сабаби, у итим Қоплонни туҳмат билан “қаматибди”. Бугун оромгоҳдан қайтган эдим. Уйга келсам у йўқ. Улбўсин опамнинг айтишича, итларни қамаб қўядиган ва керак бўлса уларни ўлдирадиган қайсидир ташкилот ходимлари туппа-тузук юрган кучукни қутурган, деб айблаб бошига нўхта тақиб олиб кетишибди.
Ишонмаслигингиз мумкин, аммо мен у билан тушимда гаплашиб тураман. Кеча тунда кўрган тушимда у ярадор, кир-чир, юнглари тўкилиб ётган турли дайди кучуклар билан катта бир темир қафасда ётганмиш. У билан узоқдан туриб гаплашдим. Ёнига боришга итларнинг “мелиса”си рухсат бермади.
- Нима бўлди сенга, Қоплон!
- Эй, қўявер, - деди қўл силтаган одамдек олд оёғини кўтариб-тушириб. – Садир бобо менга туҳмат қилди. Устимдан юқорига арз қилибди.
- Нега?
- Нима эмиш, мен уни тишлаганмишман. Қутурганмишман.
- Уйга келганмиди?
- Йўқ, кўчадан ўтиб кетганди.
- Сен кўчада нима қилиб юрибсан, чиқма, дегандим-ку!
- Айбим шу, сени кутиб олиш учун дарвозадан ташқарига чиқиб, ётгандим ҳеч кимга ҳалал бермай.
- Хўш, нега унда?..
- Аслида яқинигаям йўлаганим йўқ. Теп-текис кўчадан ўтаётиб, ўзи суриниб тушди-да, худди мен айбдордек, менга қараб жуда қўпол сўкинди. Худди сен опаларингга ноҳақ гап қайтарганингда, “ҳой ўзингни бос”, деган маънода хириллаб қўйганимдай бир марта “хир-р-р-р-р” дедим, холос. Бор гап шу!
- Билардим шундай бўлишини. Шунинг учун кўчага чиқма, дейманда. Дайди ит, деб қанча кучукларни олиб кетишганини ўз кўзим билан кўрганман.
- Шу одамларга тушунмайман-да. Қанча болалар, йигит-қизлар, ҳатто катталар ҳам кўчада кеча-ю кундуз беҳуда санғиб юришади. Уларни дайди одам, деб ҳеч ким олиб кетмайди.
- Ит билан инсоннинг фарқи катта-да, Қоплон!
- Турдибек, нима деб ўйлайсан мени қўйиб юборишадими?
- Билмадим, Улбўсин опамнинг айтишича, сен Садир бобони қопганликда айбланасан!
- Қанча муддатга қамаларканман?
- Қанчадир муддатга бўлсаям қамалиб, қайтиб чиқсанг қанийди!? Сенга ўлим жазоси берилганмиш.
- Нима?
- Ҳа, афсуски шундай! Қутуриш касаллигига чалинган эмишсан. Бу юқумли эмиш. Одамларга ҳам юқармиш.
- Ёлғон, туҳмат бу. Лаборатория текширувидан ўтказсин! Одамлар касал бўлса таҳлил олади-ку. Итларни текширмасдан туриб ўлдириб юбораверадими?
- Айтдим-ку, ит билан инсоннинг фарқи бор, деб!
- Итларда нима айб, қайсидир касалликка қарши эмлаш жараёнини бечора онамда синаб кўришган экан. Ундан муваффақиятли ўтгач, янги жарроҳлик усулини синаб кўриш учун уни ўлдириб қўйишган. Шу сабаб етим қолганман.
- ...
- Турдибек, ўзинг ўйла, шу тўғрими?
- ...
- Эсингдами? Яқинда мультфильм кўрамиз, деб бир кўрсатувни томоша қилгандик. Бир одамни шафқатсизларча ўлдирган уч кишига маълум муддатга қамоқ жазоси тайинлаганди. Наҳотки, мени бир марта “хир-р-р-р-р” деганим учун ўлдириб юборишса! Илтимос, мени бу ердан олиб кет.
Йўқса, атрофимдаги мана бу итлар орасида қутурганлари бўлса менга ҳам шу касаллик юқиб қолиши мумкин!
Қоплон шу гапни айтиши билан ёнидаги кўппаклар уни эшитиб турган, шекилли, бирданига итимга ташланиб қолди...
Қўрқиб уйғониб кетдим. Уйга келсам тушим ўнгидан келганига гувоҳ бўлдим.
Шунақа гаплар, ҳоким бува! Илтимос, итимга ёрдам беринг! Унинг айби йўқ. Телевизордагидек, уни ҳам суд қилсин, майли. Ҳеч бўлмаса, Садир чолнинг оёғини текшириб кўрсин. Қоплоннинг тиши тугул тирноғининг ҳам изи бўлмаслиги аниқ. Маҳаллада кўпчилик уни “ваҳимачи бобо”, “чапақўл ёзувчи” дейишади. Нима бўлгандаям у ноҳақ! Илтимос, итларнинг “мелиса”сига айтинг, Қоплонни ўлдирмасин!
