Нодир металлар кони: Асосий ресурсларни назорат қилувчи 10 давлат

Камёб ер элементлари замонавий технология ва соф энергетиканинг асосидир. Улар смартфонлар, электр транспорт воситалари, шамол турбиналари ва ҳатто ҳарбий техникани қувват билан таъминлайди. Қуйида ушбу стратегик муҳим ресурсларнинг энг катта захираларига эга бўлган ўнта давлат келтирилган.

17 та металлар гуруҳи, шу жумладан скандий ва итрий каби 15 турдаги лантаноидларнинг сайёра бўйлаб жуда нотекис тақсимлангани уларни стратегик жиҳатдан қимматли қилади.

Хитой - 44 миллион тонна. Хитой камёб тупроқ металлари бўйича сўзсиз етакчи бўлиб, жаҳон захираларининг деярли ярмига эгалик қилади ва ишлаб чиқариш ва қайта ишлашнинг асосий қисмини назорат қилади. Ушбу ресурсларни стратегик бошқариш мамлакатга глобал таъминот занжиридаги асосий ўринни эгаллаш имконини берди.

Бразилия дунёдаги иккинчи йирик нодир металлар элементи захираларига эга - тахминан 21 миллион тонна. Ушбу ажойиб салоҳиятга қарамай, ишлаб чиқариш чекланганлигича қолмоқда. Келгуси йилларда ишлаб чиқаришни кўпайтириш ва бозордаги ўрнини мустаҳкамлаш учун мамлакат геологик қидирув ва инфратузилмани фаол ривожлантирмоқда.

Ҳиндистон давлати ҳиссаси тахминан 6,9 миллион тоннани ташкил қилади. Мамлакат ишлаб чиқариш ҳажмини босқичма-босқич ошириб бориб, миллий нодир  металлар саноатини мустаҳкамлаш мақсадида қайта ишлаш қувватлари ва логистикани ривожлантириш учун сармоялар киритмоқда.

Австралия тахминан 5,7 миллион тонна захирага эга дунёда тўртинчи ўринда турадиган давлат. Мамлакатда ишлаб чиқаришни кенгайтиришга қаратилган бир қанча йирик кон лойиҳалари амалга оширилмоқда. Барқарор иқтисодиёт, қулай инвестиция муҳити ва бой минерал база мамлакатни глобал нодир металлар саноатининг асосий ўйинчисига айлантиради.

Россияда тахминан 3,8 миллион тонна нодир металлар бор. Мамлакат геология-қидирув ва қазиш ишларини фаол ривожлантириб, жаҳон бозорида ўз иштирокини мустаҳкамлашга интилиб келмоқда.

Вьетнамда тахминан 3,5 миллион тонна камёб ер элементлари мавжуд. Асосий конлар шимоли-ғарбий Хитой чегараси ва шарқий қирғоқда жойлашган. Ҳукумат импортга қарамликни камайтириш ва экспорт салоҳиятини ошириш мақсадида кончиликни фаол ривожлантирмоқда.

АҚШ тахминан 1,9 миллион тонна захира билан еттинчи ўринда туради. Асосий захира - Калифорниядаги Маунтин-Пасс кони 1950 йиллардан бери ишлайди. Шунга қарамай, давлат импортга, биринчи навбатда, Хитойга, айниқса рудани тайёр маҳсулотга қайта ишлаш босқичига қарамлигича қолмоқда.

Дания (айниқса, Гренландия ҳудудида) давлатининг 1,5 миллион тоннага яқин камёб нодир элементлари бор, бу эса уни дунёдаги саккизинчи йирик “ўйинчи”га айлантиради. Ҳозирги вақтда ишлаб чиқариш чекланган бўлса-да, бу муҳим захиралар оролнинг келажакдаги саноат ривожланиши учун муҳим истиқболларни тақозо этади.

Танзания давлатининг тахминан 890 минг тонна ноёб тупроқ металлари мавжуд. Кон қазиб олиш дастлабки босқичда, аммо келажакдаги ривожланиш ва инвестициялар жалб қилиш учунмамлакат ресурслари катта салоҳиятга эга.

Жанубий Африка ўзининг тахминан 860 мингтонна захиралари билан биринчи ўнталикни ёпади. Мамлакат катта конларга эга бўлса-да, ишлаб чиқариш чекланган. Ушбу стратегик металларга ортиб бораётган глобал талабни қондириш мақсадида давлатда фаол тадқиқот ва ишланмалар олиб борилмоқда.

Баҳора Муҳаммадиева тайёрлади.