Ўзбекистоннинг халқаро нуфузининг ортиши дипломатик саъй-ҳаракатлар натижасидир
Машҳур сиёсатшунос Генри Киссинжер “Дипломатия – бу куч билан эмас, ишонч билан ғалаба қозониш санъатидир. Халқаро майдондаги куч инсоннинг эмас, ишончнинг ўлчовидир”, деган эди.
Унинг сўзларига кўра, дипломатия куч билан эмас, ишонч ва мулоқот орқали ғалаба қозонади. Шу тамойил бугунги Ўзбекистон ташқи сиёсатида ҳам ўз аксини топмоқда ва мамлакат ўз халқаро нуфузини мустаҳкамлаш йўлида изчил ҳаракат қилмоқда.
Ўзбекистоннинг халқаро нуфузи ҳақида ўйлаганимизда, аввало, сўнгги йилларда мамлакатимиз номи дунё сиёсий майдонида тобора кўпроқ ҳурмат билан тилга олинаётганини ҳис қиламиз. Бу жараён тасодифий эмас, балки изчил ва пухта ўйланган дипломатик сиёсат натижасидир. Ўзбекистон бугун фақат ўз манфаатларини ҳимоя қилаётган давлат эмас, балки минтақавий ва глобал муаммоларга бефарқ бўлмаган, мулоқот ва ҳамкорликни устувор деб биладиган давлат сифатида танилмоқда. Халқаро муносабатларда очиқлик ва ишонч муҳитини яратиш асосий тамойилга айланди ва бу амалий натижалар билан мустаҳкамланмоқда.
Машҳур “The Economist” нашри томонидан эълон қилинган таҳлилий мақолаларнинг бирида Марказий Осиёда янги дипломатик мувозанат шаклланаётгани ва бу жараёнда Ўзбекистон муҳим ташаббускор сифатида майдонга чиқаётганини қайд этилган эди. Бу фикрни бугунги воқеликдан келиб чиқиб, тўлиқ қўллаб-қувватлаймиз. Ўзбекистоннинг қўшни давлатлар билан алоқаларидаги ижобий ўзгаришлар халқаро нуфузнинг энг муҳим мезонларидан биридир, чунки минтақада тинчлик ва барқарорлик бўлмаса, мамлакат глобал майдонда ишончли ҳамкор бўлиши қийин. Шу жиҳатдан қараганда, чегаравий масалаларнинг музокаралар орқали ҳал этилиши ва дўстона алоқаларнинг тикланиши мамлакат дипломатиясининг катта ютуғи, дейиш мумкин.
БМТ Бош Ассамблеяси минбаридан илгари сурилган ташаббуслар, хусусан, Марказий Осиёни тинчлик, барқарорлик ва тараққиёт ҳудудига айлантириш ғояси Ўзбекистоннинг фақат минтақавий эмас, балки глобал тафаккурини акс эттиради. БМТ Бош котиби Антониу Гутерриш ўз чиқишларининг бирида Марказий Осиёда мулоқот ва ҳамкорлик руҳининг кучайиб бораётганини алоҳида таъкидлаган эди ва бу эътирофда Ўзбекистон олиб бораётган сиёсатнинг ҳиссаси катта.
Европа Иттифоқи, Осиё ва Яқин Шарқ мамлакатлари билан фаол алоқалар, халқаро саммитлар ва форумларнинг Тошкентда ўтказилиши мамлакатимизга бўлган ишончнинг яққол далилидир. Дипломатлар тилида ишонч энг қиммат капитал саналади ва бугун Ўзбекистон айнан шу капиталга эга бўлмоқда.
Ўзбекистоннинг халқаро майдондаги обрўси бугун фақат сиёсий доиралар билан чекланиб қолмай, жаҳон жамоатчилиги нигоҳида ҳам ижобий қиёфа касб этмоқда. Хорижий оммавий ахборот воситаларида мамлакатимиз ҳақида мувозанатли ва ижобий руҳдаги материалларнинг кўпайгани бунга яққол мисолдир. Масалан, “Reuters” ахборот агентлиги Ўзбекистонни минтақада барқарорлик ва ҳамкорликни тарғиб қилаётган муҳим давлат сифатида таърифлагани бежиз эмас. Бу баҳолар ортида реал дипломатик ҳаракатлар, масъулиятли ташаббуслар ва узоқни кўзлаб олиб борилаётган сиёсат ётади.
Шунингдек, Ўзбекистоннинг халқаро форумлар ва йирик мулоқот майдонларида фаол иштироки мамлакат нуфузининг яна бир муҳим кўрсаткичидир. Тошкентнинг минтақавий ва глобал даражадаги учрашувлар учун ишончли майдон сифатида танланаётгани Ўзбекистонга бўлган ишонч даражаси ошиб бораётганини кўрсатади. Ҳар бир халқаро саммит, ҳар бир имзоланган келишув Ўзбекистоннинг дунё билан очиқ ва тенг мулоқотга тайёр эканини намоён этади. Шу жиҳатдан қараганда, дипломатик ютуқлар нафақат бугунги кун натижаси, балки келажак авлодлар учун мустаҳкам сиёсий меросдир. Ўзбекистон бугун халқаро муносабатларда эҳтиёткор, лекин қатъиятли, очиқ, аммо миллий манфаатларга содиқ йўлни танлаган давлат сифатида шаклланиб бормоқда ва бу йўл мамлакатимиз халқаро нуфузини янада мустаҳкамлашига хизмат қилмоқда.
Валишер Абиров,
Тошкент давлат шарқшунослик университети доценти.
Нафиса Шодиева,
университетнинг хорижий тил ва адабиёти йўналиши талабаси.
