O‘zbekistonning xalqaro nufuzining ortishi diplomatik sa’y-harakatlar natijasidir
Mashhur siyosatshunos Genri Kissinjer “Diplomatiya – bu kuch bilan emas, ishonch bilan g‘alaba qozonish san’atidir. Xalqaro maydondagi kuch insonning emas, ishonchning o‘lchovidir”, degan edi.
Uning so‘zlariga ko‘ra, diplomatiya kuch bilan emas, ishonch va muloqot orqali g‘alaba qozonadi. Shu tamoyil bugungi O‘zbekiston tashqi siyosatida ham o‘z aksini topmoqda va mamlakat o‘z xalqaro nufuzini mustahkamlash yo‘lida izchil harakat qilmoqda.
O‘zbekistonning xalqaro nufuzi haqida o‘ylaganimizda, avvalo, so‘nggi yillarda mamlakatimiz nomi dunyo siyosiy maydonida tobora ko‘proq hurmat bilan tilga olinayotganini his qilamiz. Bu jarayon tasodifiy emas, balki izchil va puxta o‘ylangan diplomatik siyosat natijasidir. O‘zbekiston bugun faqat o‘z manfaatlarini himoya qilayotgan davlat emas, balki mintaqaviy va global muammolarga befarq bo‘lmagan, muloqot va hamkorlikni ustuvor deb biladigan davlat sifatida tanilmoqda. Xalqaro munosabatlarda ochiqlik va ishonch muhitini yaratish asosiy tamoyilga aylandi va bu amaliy natijalar bilan mustahkamlanmoqda.
Mashhur “The Economist” nashri tomonidan e’lon qilingan tahliliy maqolalarning birida Markaziy Osiyoda yangi diplomatik muvozanat shakllanayotgani va bu jarayonda O‘zbekiston muhim tashabbuskor sifatida maydonga chiqayotganini qayd etilgan edi. Bu fikrni bugungi voqelikdan kelib chiqib, to‘liq qo‘llab-quvvatlaymiz. O‘zbekistonning qo‘shni davlatlar bilan aloqalaridagi ijobiy o‘zgarishlar xalqaro nufuzning eng muhim mezonlaridan biridir, chunki mintaqada tinchlik va barqarorlik bo‘lmasa, mamlakat global maydonda ishonchli hamkor bo‘lishi qiyin. Shu jihatdan qaraganda, chegaraviy masalalarning muzokaralar orqali hal etilishi va do‘stona aloqalarning tiklanishi mamlakat diplomatiyasining katta yutug‘i, deyish mumkin.
BMT Bosh Assambleyasi minbaridan ilgari surilgan tashabbuslar, xususan, Markaziy Osiyoni tinchlik, barqarorlik va taraqqiyot hududiga aylantirish g‘oyasi O‘zbekistonning faqat mintaqaviy emas, balki global tafakkurini aks ettiradi. BMT Bosh kotibi Antoniu Guterrish o‘z chiqishlarining birida Markaziy Osiyoda muloqot va hamkorlik ruhining kuchayib borayotganini alohida ta’kidlagan edi va bu e’tirofda O‘zbekiston olib borayotgan siyosatning hissasi katta.
Yevropa Ittifoqi, Osiyo va Yaqin Sharq mamlakatlari bilan faol aloqalar, xalqaro sammitlar va forumlarning Toshkentda o‘tkazilishi mamlakatimizga bo‘lgan ishonchning yaqqol dalilidir. Diplomatlar tilida ishonch eng qimmat kapital sanaladi va bugun O‘zbekiston aynan shu kapitalga ega bo‘lmoqda.
O‘zbekistonning xalqaro maydondagi obro‘si bugun faqat siyosiy doiralar bilan cheklanib qolmay, jahon jamoatchiligi nigohida ham ijobiy qiyofa kasb etmoqda. Xorijiy ommaviy axborot vositalarida mamlakatimiz haqida muvozanatli va ijobiy ruhdagi materiallarning ko‘paygani bunga yaqqol misoldir. Masalan, “Reuters” axborot agentligi O‘zbekistonni mintaqada barqarorlik va hamkorlikni targ‘ib qilayotgan muhim davlat sifatida ta’riflagani bejiz emas. Bu baholar ortida real diplomatik harakatlar, mas’uliyatli tashabbuslar va uzoqni ko‘zlab olib borilayotgan siyosat yotadi.
Shuningdek, O‘zbekistonning xalqaro forumlar va yirik muloqot maydonlarida faol ishtiroki mamlakat nufuzining yana bir muhim ko‘rsatkichidir. Toshkentning mintaqaviy va global darajadagi uchrashuvlar uchun ishonchli maydon sifatida tanlanayotgani O‘zbekistonga bo‘lgan ishonch darajasi oshib borayotganini ko‘rsatadi. Har bir xalqaro sammit, har bir imzolangan kelishuv O‘zbekistonning dunyo bilan ochiq va teng muloqotga tayyor ekanini namoyon etadi. Shu jihatdan qaraganda, diplomatik yutuqlar nafaqat bugungi kun natijasi, balki kelajak avlodlar uchun mustahkam siyosiy merosdir. O‘zbekiston bugun xalqaro munosabatlarda ehtiyotkor, lekin qat’iyatli, ochiq, ammo milliy manfaatlarga sodiq yo‘lni tanlagan davlat sifatida shakllanib bormoqda va bu yo‘l mamlakatimiz xalqaro nufuzini yanada mustahkamlashiga xizmat qilmoqda.
Valisher Abirov,
Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti dotsenti.
Nafisa Shodiyeva,
universitetning xorijiy til va adabiyoti yo‘nalishi talabasi.
