Самарқанд вилояти ҳокимлигининг “олтин захираси” кимлар ва уларга қандай талаблар қўйилган?

Дунёнинг тараққий этган давлатлари ривожланиш тарихига назар солсак, улар ёшларнинг билим олишига катта инвестиция киритганига гувоҳ бўламиз. Жумладан, Жанубий Корея ва Япония тараққиёти жараёнида таълимни ривожлантиришга катта эътибор қаратилиб, ўқитувчининг обрў-эътибори ва нуфузи оширилган. Сингапур давлати ҳам мамлакат ёшларининг билим олиши учун барча имкониятларни сафарбар қилган. Ушбу мамлакатга узоқ йиллар бошчилик қилган машҳур давлат арбоби Ли Куан Ю ишни шундай ташкил қилганки, давлат бюжетининг катта қисмини таълим соҳасига йўналтирган. Улар илм, ахлоқ, меҳнатни севадиган, ҳақиқатни қадрлайдиган янги, ватанпарвар, айни чоғда камтарин авлодни тарбиялаб, камолга етказди.

Кейинги йилларда мамлакатимизда ҳам таълим соҳасига, ёшларнинг илм эгаллашлари ва шу соҳада меҳнат қилаётган инсонларни қўллаб-қувватлашга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Буларнинг барчасидан кўзланган мақсад ягона – замонавий фикрлайдиган, билимли, ўз соҳасини пухта эгаллаган мутахассис кадрлар тайёрлаш ва шу орқали мамлакат тараққиётини жадаллаштириш.

Бугун ана шундай авлод камолга етмоқда ва уларни тўғри йўналтириш, билим ва малакасидан самарали фойдаланиш мақсадида вилоят ҳокимлиги ташаббуси билан олий ўқув юртларининг энг иқтидорли 331 нафар битирувчилари билан учрашув ташкил этилди.

Самарқанд вилояти ҳокимлигининг “Олтин захираси” деб айтилаётган бу битирувчилар вилоятимиздаги 7 олий ўқув юрти томонидан билими, иқтидори, раҳбарлик ва лидерлик қобилияти ҳисобга олинган ҳолда 7 минг нафардан кўпроқ битирувчилар орасида 10 баллик баҳолаш тизими асосида сараланган. Улар вилоят ҳокимлиги кадрлар захирасига олиниб, туман ва шаҳарлар ҳамда мутахассисликлар кесимида таҳлил қилинди.

Бугунги кунда вилоятимизни ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш бўйича олиб борилаётган кенг кўламли ислоҳотларни амалда бажариш учун замонавий билим ва кўникмага ҳамда юқори даражада бошқарув маҳоратига эга бўлган кадрларга бўлган эҳтиёж юқорилигича қолмоқда.

Эндиликда давлат органлари ва ташкилотларида лавозимларни эгаллаш учун очиқ мустақил танлов асосида кадрлар саралаб олинади.

Бунда “меритократия” тамойилларига амал қилинади.

Меритократия нима?

Меритократия ("Муносиблар ҳокимияти, хизмат (меҳнат) қилиб эришилган ҳокимият", лотинча meritus "муносиб, лойиқ", юнонча kratoc "ҳокимият, бошқарув", деган маъноларни билдиради) бошқарув принципи шуни англатадики, унга кўра ижтимоий келиб чиқиши, молиявий аҳволидан қатъий назар, энг қобилиятли, энг муносиб кадрлар раҳбарлик лавозимларини эгаллашлари керак.

Меритократия асосан икки маънода ишлатилади. Ушбу атаманинг биринчи маъноси, таниқли истеъдодлар орасидан раҳбарлар тайинланадиган тизимга мос келади (бундай тизим асосан аристократия ва демократиянинг тескариси). Иккинчи кенг тарқалган маъноси, объектив иқтидорли ва меҳнаткаш одамлар учун бошланғич шарт-шароитларни яратишни ўз ичига олади, шунда келажакда улар юқори ижтимоий мавқени эгаллаш имкониятига эга бўлади.

Меритократия тушунчаси ўзи асрлар давомида мавжуд бўлган бўлса-да, масалан, Конфуций фалсафаси доирасида биринчи марта немис-америка файласуфи Ханна Арендтнинг 1954 йилда ёзилган “Таълим инқирози” асарида ишлатилган.

Бир неча йил ўтганидан кейин инглиз сиёсатчиси ва социологи Майкл Янг томонидан “Меритократиянинг юксалиши” сатирик асарида келажак жамияти тасвирланган ва унда жамиятнинг ўрни тафаккур коэффеценти (IQ)  билан баҳоланади.

Демак, номзодларни саралаб олишда уларнинг жинси, ирқи, миллати, тили, дини, ижтимоий келиб чиқиши, эътиқоди, шахси ва ижтимоий мавқеи бўйича камситишларга йўл қўйилмайди.

Шахсий ва касбий фазилатлари, иқтидори, билими, тажрибаси бўйича энг муносиб кадрлар давлат органлари ва ташкилотларига очиқ мустақил танлов асосида ишга қабул қилинади.

Яна бир янгилик барча туман ва шаҳарлар ҳокимликлари, сектор раҳбарлари томонидан ҳар ҳафтанинг сешанба куни ҳокимликларда “Ёшларни иш билан таъминлаш куни”, деб эълон қилинди ва ҳар бир туман, шаҳар ҳокимликларида штаблар фаолияти йўлга қўйилди.

Бугунги замонавий бошқарувда, фаолиятни тўғри ва самарали ташкиллаштириш учун нималарга эътибор қаратиш кераклиги тўғрисида қисқача тўхталиб ўтмоқчиман.

Бундан ташқари ҳозирги кундаги раҳбарларнинг энг катта муаммолари - бу вақтни бошқариш ёки тайм-менежмент.

Тасаввур қилинг, қисқа муддат ичида раҳбарият томонидан бир қатор топшириқлар берилди. Уларнинг барчасини бажариш керак. Биз қандай қилиб қисқа муддатларда бажарамиз ва шу каби ҳолатлар юзага келса, қандай қилиб вазиятдан тўғри чиқишимиз мумкин? Тайм-менежмент бизга айнан шу ҳолатларда энг тўғри йўлни танлашда ёрдам беради.

Будан ташқари, SVOT таҳлил методи тушунчаси мавжуд бўлиб, ушбу таҳлилда мавлум бир ғоя, таклиф ёки муаммони ечиш усуллари SVOT таҳлили орқали амалга оширилади.

Бунда, кучли ва заиф томонлар, имкониятлар ва хатарлар таҳлил қилинади.

Вилоят ҳокимлиги захирага олинган ёш мутахассисларни Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги давлат бошқаруви академияси Самарқанд филиалида малака ошириш курсларига жалб қилиш орқали ўқитиб боришни ҳам режалаштирган.

Б.РАҲМАТУЛЛАЕВ,

Самарқанд вилояти ҳокимлиги ташкилий-назорат гуруҳи раҳбари.