Istanbulda sakkiz oyda 700 nafarga yaqin O‘zbekiston fuqarosi pasportini yo‘qotgani aniqlandi
Oxirgi paytlarda Istanbul shahrida bo‘lib turgan O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari orasida shaxsini tasdiqlovchi asosiy hujjat – pasportga oid muammolar soni keskin ko‘paydi.
Vazirlik ma’lumotida bu muammolar asosan fuqarolarimizning pasportni o‘g‘irlatishi, yaroqsiz holatga keltirishi, garovga berishi, yo‘qotib qo‘yishi va amal qilish muddatini o‘tkazib yuborishi tufayli kelib chiqayotgani aytib o‘tilgan .
Xususan, 2019 yilning 1 yanvaridan 1 sentabriga qadar bo‘lgan muddat davomida Bosh konsulxona tomonidan 1328 ta fuqarolarimizga vatanga qaytishlarida amaliy yordamlar ko‘rsatildi.
Ulardan:
- 671 nafari pasportini yo‘qotgan;
- 44 nafari o‘g‘irlatgan;
- 263 nafarida pasportning amal qilish muddati o‘tib ketgan;
- 6 nafaridan Turkiya huquqni muhofaza qilish idoralari tomonidan turli tergov yoki pasportdagi soxta muhrlarni aniqlash maqsadida olib qo‘yilgan.
Bundan tashqari, 314 ta sertifikat Turkiyada tug‘ilgan yoki ketishga hujjati mavjuda bo‘lmagan bolalarga va 57 tasi esa boshqa sabablar uchun rasmiylashtirib berilgan.
Ushbu muammolarni o‘z vaqtida bilan hal qilishda Bosh konsulxona tomonidan fuqarolarimizga tegishli huquqiy-konsullik yordamlar ko‘rsatilmoqda va ularga vatanga qaytish sertifikatlari o‘rnatilgan muddatda rasmiylashtirib berilmoqda.
Pasport o‘g‘irlansa yoki yo‘qolsa, fuqarolar bu haqida ariza bilan huquqni muhofaza qilish idoralariga murojaat qilishlari lozim. O‘z navbatida vakolatli idoralar pasport o‘g‘irlangani yoki yo‘qolgani to‘g‘risida ma’lumotnoma beradi.
Ushbu muammoni tahlil qilish shuni ko‘rsatadiki, aksar vatandoshlarimiz o‘zlarining Turkiyada noqonuniy yurganligi sababli pasport o‘g‘irlangani yoki yo‘qolgani haqida politsiyaga murojaat qilmaydi. Ular Bosh konsulxonaga pasporti yo‘qolgan shaxs sifatida murojaat etishadi. Shu o‘rinda ta’kidlash joizki, pasport o‘g‘irlangani yoki yo‘qolgani to‘g‘risida politsiyaga o‘z vaqtida murojaat qilish kelajakda fuqaro pasporti bilan bog‘liq ehtimoliy muammolardan (jinoiy guruh a’zolari o‘z g‘arazli maqsadlari yo‘lida foydalanishilari mumkin) asraydi.
Asosan pasportni o‘g‘irlatish yoki yo‘qotish holatlari Istanbul shahrining Fotih tumani hududi (sayyohlar va tadbirkorlar ko‘p keladigan Lalili, Oqsaroy, Qumkapi va Boyazit mavzelari)da ko‘p ro‘y bermoqda.
Bundan tashqari, fuqarolarimizning o‘z pasportlarini o‘zgalarga garov sifatida berib, Bosh konsulxonaga hujjatini yo‘qotgan shaxs sifatida murojaat qilish holatlari ko‘paymoqda. Eng achinarlisi, pasportlarini garovga qo‘yib, Vatanga qaytish guvohnomasi bilan O‘zbekistonga ketganlar ustidan shikoyat arizasi bilan murojaatlar qilinmoqda va ularning garov evaziga olgan qarzlarini qaytarishlari talab qilinmoqda. Eng achinarlisi, pasportlarini garovga qo‘yib, Vatanga qaytish guvohnomasi bilan O‘zbekistonga ketganlar ustidan shikoyat arizasi bilan murojaatlar qilinmoqda va ularning garov evaziga olgan qarzlarini qaytarishlari talab qilinmoqda. Bu kabi holatlarda Bosh konsulxona vaziyatga aniqlik kiritish va tegishli choralar ko‘rish uchun shikoyat arizasini rasmiylashtirib O‘zbekistonning huquqni muhofaza qiluvchi idoralar manziliga yubormoqda.
Shu bilan birgalikda fuqaroning e’tiborsizligi tufayli pasportlarni amal qilish muddati o‘tib ketish holatlari ham ortib borayotgani kuzatilmoqda. Bosh konsulxonaga e’tiborsizligi tufayli pasportining amal qilish muddati 5 - 7 yil oldin tugagan fuqarolar ham murojaat qilgan holatlar ham mavjud.
Eslatib o‘tamiz, pasportni beparvolik bilan yo‘qotish EKIHning 1/2 qismidan 3 baravarigacha miqdorida jarima solishga asos bo‘ladi (Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning 223-moddasi, 1-qismi).
Bosh konsulxona Turkiyada bo‘lib turgan yoki u bu yerga kelmoqchi bo‘lgan O‘zbekiston fuqarolarini o‘z shaxsini tasdiqlovchi fuqarolik pasportlarini asrab-avaylashga va undagi amal qilish muddatiga e’tiborli bo‘lishga chaqiradi.
Elchixona va Bosh konsulxona Turkiyada bo‘lib turgan fuqarolarimizning qonuniy huquqlarini himoya qilish borasida tegishli chora-tadbirlarni amalga oshirmoqda.
Zarur holatlarda fuqarolarimiz O‘zbekiston Respublikasining Anqara shahridagi Elchixonasi konsullik bo‘limiga (+90312 441-17-46, E-mail: uzconsul.ankara@gmail.com, faks:+90 312 442 70 58) yoki Istanbul shahridagi Bosh konsulxonasiga murojaat qilishlari mumkin (+90 212 323-20-37, faks:+90 212 312 20 40, E-mail:uzbekconsul@yahoo.com).
