Энди олам аҳлининг қарашлари ўзгача

27.11.2025 10:20
25
Мутолаа

Одамзотнинг ақли шошадиган эврилишлар юз беряпти бугун она Ватанимиз Ўзбекистонда. Юз берганда ҳам шу қадар тез, шу қадар кўп ва бир-биридан шу қадар гўзалки, бургутдай учиб, шамолдай чопиб-елганингда ҳам етмайсан, етолмайсан. Шошиб қоласан қай биридан гап бошлашни билмай – билолмай.

Олис ўтган замонларни-ку, қўяверинг, улар жуда узоқ. Лекин, бундан бор-йўғи ўн-ўн беш йил аввалги манзарани бир кўз олдингизга келтиринг-а? Нечта хорижий мамлакат раҳбари келарди йил ўн икки ой ичида Ўзбекистонга? Бўлармиди дунё аҳлини маҳлиё қилгувчи бир-биридан мўътабар мажлису машваратлар? Помиру Ҳисор тоғлари сингари елкама-елка турармиди қадим Турону Туркистон баҳодирлари? Олтин занжир ҳалқалари каби боғланганмиди бир-бири билан улар? Бир мушт, бир вужудга айланганмиди?

Эҳ!.. дейсиз. Дейсиз-у, ортидан бир дарё афсус, бир олам ифтихор, бир дунё ғурур шиддат билан оқиб киради юрагингизга. ЮНЕСКОдек машҳур ташкилотнинг салкам эллик йиллик тарихида илк бор Париж қароргоҳидан чиқиб, тўғри Самарқандга келиши, келганда ҳам бир замонлар испан элчиси Клавихони лол қолдирган азим кентда юз эмас, беш мингга яқин етти иқлимнинг машҳур олиму уламолари иштирокида жаҳоний ташвишларни муҳокама қилиниши; улуғ тантананинг изи совимай Марказий Осиё ва Жанубий Кавказнинг олти давлат Президентларининг олий минбарда бир тоғ каби туришлари... Олти оғайни иттифоқига қараб туриб, нигоҳлари севинч ёшларига тўлаётган шодумон кўзлар ва... аламдан бўзариб-ўзгариб кетаётган юзлар...

Шундай қутлуғ воқеалар қаторида курраи заминда ягона бўлмиш Ислом цивилизацияси марказидек бебаҳо мажмуанинг қуриб битказилиши; пештоқида Ҳумо тимсоли ярақлаб турган янги Тошкент аэропортининг ишга тушгани; Самарқандда Имом Бухорий мақбараси; Фарғонада, Термизда, Наманганда, Нукусда, қўйингки, мамлакатимизнинг ҳамма-ҳамма шаҳару қишлоқларида бунёд этилаётган янги-янги корхоналар, боғлар, хиёбонлар...

Ўтаётган шу йилнинг ўзида 40 дан зиёд нуфузли халқаро анжуманларнинг ташкил этилгани ва куни кеча Самарқанд вокзалидан йўлга чиққан учқур поезднинг Зарафшон дарёси ёқалаб, Жомбой ва Булунғур туманлари орасидан шамолдай елиб, Ургутга кириб бориши... Инсон зоти ишонмас эди бундан ўн йил аввал шу гапни бировга айтсанг – Ургутга поезд келади, десанг. Ургутнинг тарихий китобига зарҳал ҳарфлар билан ёзиладиган мислсиз тарихий воқеа эди бу!

25 ноябрь 2025 йил. Олтин кузнинг янги бир куни.

Ёшлар, аёллар, вилоят нуронийлари, Тошкент шаҳридан келган меҳмонлар ўтирган поездга Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев чиқиб келди.

– Самарқанд – Ургут йўлини қура бошлаганимизга ҳали бир йил ҳам бўлмади, – деди вагондагилар билан бирма-бир қўл бериб саломлашар экан Президент. – Мана, бугун ишлар якунига етди. Бундай ютуқлар чуқур ўйланган сиёсатимиз, бораётган йўлимиз тўғрилигини кўрсатади. Бугун кечагидек яшашга ҳаққимиз йўқ. Ҳар куни тинмай изланмасак, меҳнат қилмасак бошқалардан орқада қоламиз. Ургутга поезд билан бирга маданият, маърифат, иқтисод кириб боради. Мамлакатимизнинг бошқа жойларида ҳам қурамиз янги поезд йўлларини. Қирғизистон – Хитой – Ўзбекистон халқаро темир йўлини қуриш вазифаси турибди олдимизда. Шу режа амалга ошса, Озарбайжон орқали Европага, Хитой бозорларига тўғри чиқиш имкониятига эга бўламиз.

Секин жойидан қўзғалган поезд шаҳардан чиққач тезлигини оширди.

– Бугун мен Ургутга қуруқ қўл билан эмас, катта маблағ ва йирик режалар билан боряпман, – давом этди мамлакатимиз раҳбари. – Ургутда ҳали ишга солинмаган имкониятлар жуда кўп. Ургут неча минг йиллик тарихга эга бўлган манзил...

Дарҳақиқат, Ургут – илдизлари минг асрлар нарига туташиб кетган кўҳна қўрғон. Шохли Искандар босқинидан то шўроларнинг талон-тарожларигача ҳамма азоб-уқубатларни бошидан ўтказган макон. Чиннидек тоза ҳаволари, карч-карч чўққилари осмонга қадалган тоғлари, тоғлар қучоғидаги жаннатмонанд боғлари билан азал-азалдан одамларнинг ҳавасини келтиргувчи диловар замин.

Шу жойда, Амир Темир ҳазратлари от ўйнатиб лолазор қирларида сайр қилган, боғлар барпо этган, Бобур Мирзо чашмалари бўйида майсаларга ёнбошлаб дилбар ғазаллар битган Ургутни Х асрда яшаган араб тарихчиси ибн Ховқал қанчалар меҳр билан тарифлаганини бир эшитиб кўринг-а: “Самарқанднинг жанубида Шовдор тоғлари жойлашган. Самарқанд атрофида бу бўлусчалик киши саломатлиги учун тоза ҳаволи маскан, серҳосил экинзорлар, энг яхши мевазорлар йўқ. Кишиларининг қадди келишган, ёруғ юзли. Тоғлари гўзал. Далалари доимо ишлатиб турилади”.

Асрлар давомида нигоҳларни маҳлиё қилган макон сўнгги йилларда бутунлай қайтадан дунёга келди. Ҳа, онадан қайта туғилгандек бўлди гўё. Менинг эмас, олти юз мингдан ошиқ аҳли Ургутнинг қалб сўзи, кўнгил боғларида улғайган фахру эътирофи бу. Ургутнинг иккинчи ҳаёти бошланди ўтаётган қисқа йилларда. Шу йилларда йигитдек кучга тўлди, ўсди, улғайди, обод бўлди.

Ўн эмас, юзлаб йирик, жуда йирик корхоналар бунёд қилинди. Ургутда ишлаб чиқарилган маҳсулотлар эса шу ўн йилликда дунёга чиқди, дунё одамларининг эътиборига тушди. Ўн йил аввал вино тайёрловчи, тамакини ферментация қилувчи завод ва музқаймоқ билан кулолчилик цехларидан бошқаси бўлмаган манзил мамлакатимизнинг саноати энг ривожланган туманлари қаторидан жой эгаллади.

Бугун кимдир сизга “Ургутда одамнинг жонидан бошқа ҳамма нарса ишлаб чиқариляпти”, деса сира ҳайрон бўлманг. Ҳадемай “Ургутда сунъий одамлар яратилибди, улар Қизил сайёрани обод қилаётган эмишлар”, деган гаплар ҳам қулоғингизга чалиниб қолиши мумкин...

Мумкин! “Мадомики, Ургутимизнинг Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёевдек аллома меъмори бор экан, – дейишади ургутликлар ғурурга тўлиб. – Биз учун биронта ҳам бўлмайдиган иш, ишғол қилинмайдиган чўққи қолмайди!” Зеро, “Бўлмайди. Бўлиши мумкин эмас!”, деганлари тугул, афсоналарда учрамайдиган мумтоз ўзгаришлар ҳам бўлди-да, ахир, Ургутда. Бугун ҳам бўляпти, янаям шиддат билан давом этади бундан кейин ҳам.

Ўрни келганда изоҳлаш лозимки, ургутликларнинг: “Ургутимизнинг меъмори Ўзбекистон Президенти” деган эътирофлари оддий сўз эмас, бир олам ҳақиқат бор унинг замирида. Вилоят ҳокими вазифада ишлаётган кезларида тумандаги муаммоларни чуқур ўрганган Шавкат Мирзиёев ҳали Президентликка номзод бўлиб турган кунлардаёқ Ургут ташвишлари билан яшади. Ўша пайтда қуриган шувоқларни шамоллар коптокдай думалатиб-ўйнатиб юрган адир ва тошлоқ ерларда “Ургут” эркин иқтисодий зонаси ташкил этилди. Саккиз йилда 860 миллион долларлик 74 та лойиҳа ишга тушди. Юз-юзлаб ишсизлар ишли бўлди. Иш қидириб хорижга кетган юзлаб эркак-аёллар оиласи бағрига қайтиб келди. Қатор-қатор кўп қаватли уйлар қурилиши натижасида неча юзлаб оилалар уйли-жойли бўлди.

Тасаввурингиз бунданда тиниқроқ бўлиши учун битта мисол келтирай. Туманда “Ferre Group” номли корхона бор. Дастлаб хориждан келтирилган бутловчи буюмлар асосида бир неча турдаги маиший техника воситаларини йиғиш билан ўз фаолиятини бошлаган корхона бугунга келиб музлаткич, газ плита, кичик печь, чангютгич, дудбурон ва бошқа уй-рўзғор буюмлари, темир эшиклар ишлаб чиқариш бўйича Марказий Осиёдаги йирик компаниялардан бирига айланди. Корхона маҳсулотлари дунёнинг бир неча мамлакатларида “Ўзбекистонда ишлаб чиқарилган” ёрлиғи билан харидорлар диққатини тортмоқда. Бу ерда йилига 440 миллиард сўмлик 250 минг дона маҳсулот тайёрланаётгани унинг салоҳияти қанчалар юксак эканини яна бир карра тасдиқлайди.

Янги поезд Ургут бекатига етиб келганидан сўнг Президентимиз тўғри мана шу корхонага борди. Бу ерда амалга оширилаётган ишлар билан яқиндан танишди.

– Тадбиркорни қўллаб-қувватламасдан янги Ўзбекистонни барпо қила олмаймиз, – деди Президентимиз мазкур корхона ишлари билан танишаётганда. – Агар сизлар тинимсиз изланиб, бирлашсангиз, Самарқандда камбағал деган қатлам қолмайди. Сиз, Ўзбекистон номини жаҳонга танитишдек шарафли имкониятга эгасиз.

Яна бир гап, Президент ташаббуси билан дунёга келган ва Ўзбекистон номини жаҳонга танитаётган бундай корхоналар туманда оз эмас.

Давлат раҳбарининг нияти эса Ургутни янада кўркам ва обод кўриш. Шу боис ҳар бир ташрифда ўнлаб ташаббуслар қанот ёзади.

Бу сафар туманнинг Қуйи Камангарон маҳалласидаги “Янги Ўзбекистон” массивига туташ 90 гектар майдонда замонавий урбанистика асосида 100 минг аҳолига мўлжалланган экошаҳар барпо этиш ҳақидаги хушхабар эълон қилинди. Шу хабар янграётганда, Ургут поезди Самарқанддан қўзғалган пайти Президентимизнинг мана бу сўзлари эсимга тушиб кетди:

– Ургутга қандай-қандай аниқ режалар, катта совғалар билан бораётганимни биласизми? – деган эди Юртбошимиз ва: – Ҳали борганда айтаман, эшитасизлар, – дея сирли кулиб қўйган эдилар.

Самимий табассум “сир”лари воқеалар жараёни ёрқин кўринди.

– Янги шаҳарда йўл, сув, канализация, электр, мактаб, боғча, шифохона ва бошқа инфратузилма объектлари қурилади, тадбиркорлик лойиҳалари амалга оширилади, – дея давом этди Президентимиз. – Бу юмушларни амалга ошириш учун 50 миллион доллар ажратилади.

Янги шаҳарнинг 3 гектар майдонида туманнинг 35 та ташкилоти учун ягона маъмурий марказ қурилади.

55 километрлик Ургут – Самарқанд темир йўлининг ишга туширилиши мазкур ишларни амалга оширишда муҳим омил бўлиб хизмат қилади. Ўнлаб маданий-маиший, савдо объектлари қад кўтаради темир йўл бўйларида. Янги уйлар қурилади. Неча юзлаб иш жойлари яратилади.

Ташриф давомидаги учрашувларда, халқ депутатлари Самарқанд вилояти Кенгашининг навбатдан ташқари сессиясида Президент томонидан Ургутнинг келажагига доир яна ўнлаб йирик лойиҳалар тилга олинди. Вилоят иқтисодиёти ва ҳаётига доир режалар тузилди, “Йўл хариталари”ни амалга ошириш вазифалари белгиланди.

Бундай шодиёналарга юзма-юз келганда ичингга сиғмайлар кетади севинчларинг. Овозинг борича ҳайқиргинг келади тоғларнинг баланд чўққиларига чиқиб. Икки қатор мисрани қоралаш-қофиялашга эватайи борлар эса билмайлар қолади қандай қилиб шеърлар тўқиб юборганини:

Дўстлар, бу кун дунёнинг карвонлари ўзгача,

Карвонларнинг оқ-қора сарбонлари ўзгача.

Баъзиларин даъвоси, титратгайдир самони,

Баъзилари олмас тан, ҳатто қодир Худони.

Еру кўкда тўзонлар тўзғиган шул замонда,

Дунё аҳли юзланди Ўзбекистон томонга.

Беш оғайни битта мушт, арқон бўлиб эшилди,

Беш оғайни сафига озор Шери қўшилди.

Олти карвон бир вужуд, битта кўзу қош бўлди,

Бу муҳташам карвонга Ўзбекистон бош бўлди .

Энди аҳли оламнинг қарашлари ўзгача,

Мажбурдир тан олмоққа етти ёшдан юзгача.