АҚШ ва Хитой: ҳарбий можарога бир қадам

АҚШ ва Хитой очиқ мафкуравий рақобат ҳолатида бўлиб, яқин орада урушга дуч келиши мумкин, деб ёзади The Economis.

Хусусан, инқироз бўйича эксперт Чжан Туошеннинг таъкидлашича, АҚШ ва Хитойнинг бахтсиз ҳодисалардан қандай қочиш кераклиги ҳақидаги қарашлари тубдан фарқ қилади. Вашингтон хавфсизлик остида қирувчи самолётлар яқинлашган пайтда хотиржам хатти-ҳаракатларни назарда тутса, Пекин америкаликлар ХХР чегараларига яқинлашишни тўхтатишни талаб қилмоқда.

Шу билан бирга, мақола муаллифи Американинг ЕР-3 разведка самолётининг 20 йил олдин содир бўлган Ҳарбий-ҳаво кучларининг  J-8II ВВС НОАК қирувчи самолёти билан тўқнашувини эслади. Ҳодиса 2001 йил апрель ойида Жанубий Хитой денгизида содир бўлган эди. Шундан сўнг Америка самолёти Хайнан оролига рухсатсиз қўнди ва Хитой хавфсизлик кучлари экипажнинг 24 аъзосини сўроқ қилиш учун ҳибсга олди.

Муаллифнинг қайд этишича, шундан сўнг икки томонлама кенгроқ муносабатлар манфаатларини кўзлаб, ҳар икки томон можарони ҳал қилиш бўйича муросага келган. Бунда Хитой расмийларидан узр сўраган АҚШнинг Пекиндаги элчиси Жозеф Прьюр ва музокарачиларни Вашингтон сиёсатидан ҳимоя қилган Давлат котиби Колин Пауеллнинг ҳам ҳиссаси катта бўлди.

Бироқ ҳозир кескин воқеалар юз берган тақдирда, Америка оммавий ахборот воситалари ва партизан Конгресс Қўшма Штатларнинг амалдаги расмийларига ён босишга рухсат беришлари даргумон. Шу билан бирга, 2021 йилдан бери Америка ва иттифоқчи кузатув самолётлари Хитой Халқ Озодлик армияси самолётлари билан бир нечта хавфли ҳодисаларни қайд этди. Қайсидир онда бу яна бир тўқнашувга олиб келиши мумкин ва можарони ҳал қилиш анча қийин бўлади, дейилади мақолада.

Аввалроқ Foreign Policy журналистлари 2022 йилда Жанубий Хитой денгизидаги Тайвань ҳудудида АҚШ ва Хитой ўртасида буюк давлатлар ўртасидаги зиддият кучайиши туфайли низо юзага келиши хавфи юқори эканлигини башорат қилишган эди.