Bitta kitobi bilan mashhur bo‘lgan yozuvchilar
Shunday mualliflar borki, hayoti davomida faqat bitta kitob yozgan. Lyekin bu kitob ularni shon-shuhratga ko‘mib tashlagan.
Xarper Li «Qarqarani o‘ldirish»
«Bema’ni gaplarni yozishdan ko‘ra jim yurish yaxshiroqdir» — Xarper Li do‘sti Trumen Kapote («Tiffani bilan nonushta» muallifi)ning «Nima uchun faqat bitta roman yozgansan?» degan savoliga shunday javob beradi. Aytgancha, u ikkinchi ishustida ishlay boshlaydi, lekin uni nomukammal hisoblab, uni tashlab qo‘yadi. «Qarqarani o‘ldirish»da yozuvchi o‘zining uzoq bolaligidagi xotiralarga asoslangan hikoyasini qog‘ozda tushirish uchun bir yil ishini tashlaydi. Hikoyada Skottsboro shahrida sud to‘qqiz qora tanli erkakni oq tanli qizlarni zo‘rlaganlikda ayblagani haqida gap boradi. Hatto o‘sha paytda besh yoshli qizaloq Xarper Li ham bu ish «uyushtirilgani» va yigitlar shunchaki tuhmat ostida qolib ketganini anglab yetgandi...
Emili Bronte "Jalali dovon"
Balki bu roman unchalik «nishonga tegish» bo‘lmagandir - agar u o‘ttiz yoshida sil kasalligidan vafot etmaganida, yozuvchi bizga yanada ajoyib asarlar bergan bo‘lar edi. Aytgancha, Bronte unchalik mashhur bo‘lmagan she’rlarini ham yozib qoldirgan. «G‘ira-shiralik» («Sumerki»)yaratuvchisi Styefani Mayer bergan intervyularida «Jalali dovon»dan ilhomlanganini tan olgan.
Pyotr Yershov, «Bukur toychoq»
Jamoatchilik sevimli ertak muallifi Pyotr Yershov ekanligini mutlaqo tan olishni istamadi. Yozuvchilar muallif ajoyib zamondoshi Aleksandr Pushkinning ertagini o‘zlashtirganiga ishongan. Ammo Yershovning o‘zi Ivan ahmoq va sehrli hayvon haqidagi hikoyalar xalq dostoni bo‘lganligi, u faqat uzoq bolaligida eshitgan hikoyalarini qog‘ozga tushirganini ta’kidlaydi.
Margaret Mitchell, «Shamollarda uchgan hislarim»
Hatto sevgi dramalarini yoqtirmaydigan odamlar ham «Bu haqda ertaga o‘ylab ko‘raman» degan iborani bilishadi. Muallifning tarjimai holini yaqindan kuzatmoqchi bo‘lsak, nima uchun u dunyoga ajoyib, ammo faqat bitta kitobni taqdim etgani ma’lum bo‘ladi - romanni yozish uchun taxminan o‘n yil kerak bo‘lgan. Asar aslida, bu vaqt davomida Mitchell tomonidan yaratilgan alohida syujetli hikoyalar to‘plami edi. Aytgancha, uning davomi bo‘lgan durdona asar «Skarlett» kitobini boshqa yozuvchi ayol - A.Ripli yozgan.
Aleksandr Griboyedov, «Aqllilik balosi»
Adabiyot - bu Griboyedovning iste’dodi namoyon bo‘lgan san’at sohalaridan biri. Afsuski, diplomat yozuvchining tarjimai holini juda kam odam eslay oladi, biroq Chaskiy va «Famus» jamiyati o‘rtasidagi qarama-qarshilik haqidagi asar ko‘plariga yaxshi tanish. Do‘stlari diplomatning asosiy asari u yaratgan ajoyib pianino sonatasi ekanligini ta’kidlagan. Afsuski, uning bu nota yozuvlari keyingi avlod uchun abadiy yo‘qolgan.
B.Muhammadiyeva tayyorladi.
