Qazo ro‘zasi haqida 7 savolga 7 javob
1-savol: Ro‘zador kishining tobi qochsa, unga ukol qilish mumkinmi?
Javob: Alloh taolo bandalari zimmasiga toqatidan ortiq narsalarni yuklamaydi.
Imomi A’zam (rahmatullohi alayh) hazratlari tanaga bir narsa kirishi bilan ro‘za buziladi, deganlar. Shuning uchun ro‘zador ukol olsa ro‘zasi buziladi.
Agar o‘ta zarurat bo‘lmasa, ukolni iftorlikdan keyin yoki saharlikdan oldin qildirib olgani ma’qul. Lekin ro‘za tutganida sog‘lig‘i yomonlashgani tufayli ukol olmasa, hayoti xavf ostida bo‘lsa, ukol olib, ro‘zasining qazosini Ramazon tugaganidan keyin tutib beradi.
2-savol: O‘tmishda qoldirgan ro‘zalarim uchun fidya bersam bo‘ladimi?
Javob: Yo‘q. Qari kishilar, ya’ni kundan-kun madori ketayotgan chol yoki kampir Ramazon ro‘zasining har bir kuni uchun fidya (bir miskinga ikki kilo bug‘doy yoki uning bahosini) beradi (“Hidoya”, “Fatovoyi Hindiya”).
Siz o‘tmishda qoldirgan ro‘zalaringizning har bir kuni uchun qazosini tutib berasiz.
3-savol: Ramazon kunlaridan birida yoqqan yomg‘irda yurgan odamning og‘ziga bir-ikki tomchi yomg‘ir suvi kirib ketsa, ro‘zasi buziladimi?
Javob: Agar o‘sha odamning ixtiyoridan tashqari, bexosdan suv kirib ketsa, ro‘zasi buziladi va qazo (bir kunga bir kun) tutib beradi. Bordi-yu, yomg‘ir suvini qasddan yutsa, unga ham qazo, ham kafforat lozim bo‘ladi. Ya’ni, bu odam buzilgan ro‘zasi uchun bir kun tutib berishdan tashqari, jarima sifatida ikki oy ketma-ket ro‘za tutib berishi, bunga qurbi yetmasa, oltmishta miskinning bir kunlik taomini sadaqa qilishi kerak bo‘ladi (“Fatovoyi Hindiya”).
4-savol: Ramazon oyida tishi og‘rib qolgan odam muolaja va og‘riq qoldirish maqsadida ukol olsa, ro‘zasi buziladimi?
Javob: Kishi ana shunday noqulay vaziyatda qolmasligi uchun ramazon oyi kirishidan oldin o‘ziga bir qarab, kerakli muolajalarni olishi kerak. To bu barakotli oy sharofatidan to‘liq bahramand bo‘lsin, uning ibodat qilish zavqiga hech qanday qiyinchilik xalaqit bermasin. Shunday bo‘lsa ham ramazon oyida birdan tishi og‘rib, ukol olgan kishining ro‘zasi buziladi va keyin o‘sha kun uchun bir kun qazo tutib beradi (“Fatovoyi Hindiya”).
5-savol: Qazo ro‘za tutish qanday niyat qilinadi?
Javob: Qazo ro‘za tutish uchun subh sodiq kirishdan oldin niyat qilinadi. “Zimmamdagi qazo ro‘zani tutishni niyat qildim”, deb niyat qilinadi.
6-savol: Payg‘ambarimiz (s.a.v.): Kimki Jumodul oxir oyining 13, 14, 15 kunlari ro‘za tutsa, bir oy ro‘za tutgan bilan barobardir deganlar. Shu bir oy deb qabul qilinadigan ro‘za Ramazonning bir oylik qazosiga o‘tadimi?
Javob: Ramazon ro‘zasining qazosi “Ramozon ro‘zasini qazosini niyat qildim”, deb bir kun uchun bir kun tutiladi. Ya’ni, har bir qazo qilingan ramazon ro‘zasi uchun bir kun ro‘za tutiladi. Ushbu zikr qilingan kunlarda ro‘za tutish savobda bir oylik ro‘zaga barobar deyiladi. Amalda yoki adadda bu qazo ro‘zalar o‘rniga o‘tmaydi.
7-savol: Mening qazo ro‘zalarim bor. Necha yilligini aniq bilmayman, shuning uchun dushanba, payshanba kunlari qazo ro‘zalarimni tutib bermoqchiman. Qanday niyat qilish kerak?
Javob: Mazkur tutmagan qazo ro‘zalarni niyat qilasiz. Agar qaysi yil va qaysi kunning ro‘zasini tutayotganingiz aniq bo‘lsa, shuni niyat qilasiz. Agar qaysi yil va qaysi kunning ro‘zasi ekani aniq bo‘lmasa, avvalgi ro‘za deb niyat qilasiz. Shunda avvalgilari birin-ketin soqit bo‘lib boraveradi.
O‘zbekiston musulmonlari idorasi matbuot xizmati.
