Shavkat Vohidov kim edi?
Bugun Toshkent shahridagi O‘zbekiston Milliy kutubxonasida Xalqaro aerokosmik maktabi bilan hamkorlikda atoqli olim, akademik Shavkat Vohidovning 90 yilligiga bag‘ishlangan tadbir bo‘lib o‘tdi.
O‘zbekiston Fanlar akademiyasi, Rossiya kosmonavtika akademiyasi, Xalqaro muhandislik akademiyasi akademigi Shavkat Vohidov Samarqand shahrida tavallud topgan. Sh.Vohidov Yadro fizikasi va kosmik muhandislik sohasidagi yirik olim, O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi, Xalqaro injenerlik akademiyasi, Rossiya Kosmonavtika akademiyasining akademigi, fizika-matematika Fanlar doktori, professori edi. Shavkat Vohidov fizika fanining, shu jumladan, qattiq jismlar fizikasi, kosmonavtika va asbobsozlik rivojiga katta hissa qo‘shgan olim edi. Uning ilmiy ishlari Xalqaro ilmiy jamoatchilik orasida e’tirof etilgan va yuksak baholangan.
Shavkat Vohidov fizika va kosmonavtika sohasida yetuk mutaxassis, mohir pedagog va o‘z sohasining targ‘ibotchisi bo‘lishi bilan birga, mumtoz adabiyot, tariximizning ham bilimdoni, jonkuyarlaridan edi. U mashhur shoirlardan Sipandii Samarqandiy, Tamhid Samarqandiy va boshqa shoirlar ijodini batafsil tahlil etib, ularning hali ma’lum bo‘lmagan ko‘plab g‘azallari, muxammaslarini yig‘ib, kitob holida chop ettirdi.
XIX asr oxiri va XX asr boshlarida Markaziy Osiyoda, xususan, Samarqand shahrida mavjud bo‘lgan xattotlik san’ati haqida maxsus izlanishlar olib borib, o‘z davrining mashhur ijodkorlari, bugungi kunda unutilib ketgan allomalar – Mullo Muhammad Zarrinqalam va Tamhid Samarqandiyni xalqimizga tanitishga muvaffaq bo‘lgan edi.
Kamtarin, zahmatkash va fidoyi inson bo‘lgan Shavkat Vohidov 6 ta monografiya, 280 dan ortiq ilmiy ishlar, 64 ta ixtiro muallifi. Mazkur ilmiy ishlarning aksariyat qismi xorijda nashr etilgan va patentlangan. Akademik Vohidov mamlakatimiz va MDH, AQSh, Vengriya, Bolgariya, Pokiston, Malayziya, Turkiya, Eron va boshqa davlatlardagi xalqaro ilmiy anjumanlarda qatnashgan. Bir qator monografiyalar va ilmiy to‘plamlarga muharrirlik qilgan.
Sh.Vohidov ko‘plab fan doktorlari, fan nomzodlari, magistr va bakalavrlar tayyorlagan. Ko‘plab nomzodlik va doktorlik ilmiy darajalari olish uchun qilingan himoyalarda rasmiy opponent sifatida ishtirok etgan.
Olimning ilmiy ishlari qattiq jismlar fizikasi, kosmonavtika, spektroskopiya, kristallografiya, radiotexnika va aloqa, asbobsozlikka oiddir. Vohidov rahbarligida orbitadagi sun’iy yo‘ldoshlarga meteorlar, fazodagi chiqindilar yoki maxsus jismlar bilan ta’sir ko‘rsatilganda shu hodisa qachon va qayerda sodir bo‘lganligidan xabar beradigan ixcham yo‘ldosh, shuningdek, tabiiy ofatlar – sel, qor uyumining ko‘chishi va boshqalar yuz berishidan xabar beradigan va oldini oladigan asboblar, qishloq xo‘jaligi uskunalari yaratildi.
Ko‘p qirrali olim, fanning ulkan tashkilotchisi, mohir pedagog, adabiyotimiz va ilm-fanimiz bilimdoni Shavkat Vohidov hayot bo‘lganida 90 yoshni qarshilagan bo‘lar edi.
Ma’rifiy kechada atoqli olim Shavkat Vohidovning ilmiy tadqiqotlari, faoliyati, ibratli hayoti xususida batafsil so‘z yuritildi. Taniqli jurnalist Shahobiddin Zayniddinov ssenariysi asosida suratga olingan “Yulduzlarga intilib” hujjatli filmi namoyish etildi.
Nasiba Usmonova.
