Мутолаа: Снайпер (ҳикоя)

Лиам О’Флаэрти

Узоқ июнь оқшоми тун ичига сингиб кетди. Дублин шаҳрини қоронғулик қоплаган эди, фақат енгил булутлар орасидан ўтиб турган ой нури кўчалар ва Лиффей дарёсининг қора сувларига оқариб турган шафақ рангини солиб турарди.

Қамалда қолган Тўрт Суд (Four Courts) биноси атрофида оғир тўплар гумбурларди. Шаҳар бўйлаб эса, айрим жойларда, автомат ва милтиқлар товуши гоҳида жимжитликни бузиб, гўё яккамохов фермаларда ҳураётган итлар мисол эшитиларди. Республикачилар ва Эркин Давлат тарафдорлари ўртасида фуқаролар уруши кечарди.

Ў’Коннелл кўприги яқинидаги томда бир республикачи снайпер ётган эди. Ёнида милтиғи, елкасида эса дала дурбини осилиб турарди. Унинг юзи талабага ўхшарди – озғин, фидокорона, аммо кўзлари совуқ ва қатъий ялтирарди. Бу – ўлимни кўришга ўрганиб қолган одамнинг нигоҳлари эди.

У очкўзлик билан сэндвич еётган эди. Эрталабдан бери оғзига ҳеч нарса солмаган, ҳаяжон туфайли ҳам ея олмаган. Сэндвични тугатиб, чўнтагидан виски солинган идишчасини олди ва бир ҳўплам ичди. Сўнгра идишчани жойига солди. Тамаки чекмоқчи бўлиб, бир оз ўйлаб қолди. Бу хавфли эди – олов чақнаши қоронғуликда кўриниб қолиши мумкин, душманлар эса кузатиб туришарди. Аммо у барибир хавфни кўзга олиб, чекмоқчи бўлди.

Сигаретни лабига қўйиб, гугурт чақди, шошилинч тутатиб, оловни ўчирди. Шу заҳоти бир ўқ том деворига урилиб ясси бўлиб кетди. Снайпер сигаретни яна бир тортди-да, ўчириб қўйди. Сўнгра енгил сўкиниб, чап томонга эмаклаб кетди.

Эҳтиёткорлик билан бошини кўтариб, девордан ташқарига қаради. Шу заҳоти қарама-қарши томондан чақнаш бўлди, ўқ бошининг устидан визиллаб ўтди. У зудлик билан пастга чўкди. Ўқ чақнаган жойни кўрди – душман қарама-қарши томдаги бинодан ўқ узган эди.

У орқадаги мўрининг ортига эмаклаб борди ва аста-секин ўзини шундай кўтардики, кўзлари том девори билан баробар бўлди. Қарама-қарши томда ҳеч нарса кўринмасди – фақат кўк осмон фонида уй томининг хира шакли, холос. Душман яширинган эди.

Шу пайт кўприкдан бир зирҳли машина кўринди ва секин кўчадан ўта бошлади. Машина қарама-қарши тарафдаги йўл четига келиб тўхтади. Снайпер двигателнинг бўғиқ ғувуллашини эшитди. Юраги тез ура бошлади – бу душман машинаси эди. У ўқ узмоқчи бўлди, аммо биларди: унинг милтиғи бу темир йиртқичнинг зирҳини тешиб ўтолмайди.

Шунда ён кўчадан бошига йиртиқ рўмол ўраб олган бир қари аёл чиқди. У машинадаги аскар билан гаплаша бошлади ва снайпер ётган томни кўрсатди. Бу хоин эди.

Машина минорасининг эшиги очилди, ичидан бир аскар бошини чиқариб, том томон қаради. Снайпер милтиғини кўтарди ва ўқ узди. Аскар бошидан ўқ еб, миноранинг четига осилиб қолди. Қария аёл эса югуриб, ён кўчага ўтмоқчи бўлди. Снайпер иккинчи ўқни узди. Аёл қичқириб, кўчага қулаб тушди.

Бирдан қарама-қарши томдан ўқ овози янгради ва снайпер милтиғини қўйиб юборди – ўқ қўлини тешиб ўтган эди. “Урилди,” – деб ғудранди у.

У ётган жойига эмаклаб, қўли ярадор жойини пайпаслади. Қон енги орасидан сизиб чиқарди. Оғриқ йўқ эди – фақат увишган, гўё қўл узилиб тушгандек эди.

Чўнтагидан пичоғини олиб, енгини кесди. Кичкина тешикдан ўқ кирган, аммо чиқмаган эди – суякда тўхтаб қолган. У қўлини букиб кўрди – суяк синиб кетган эди. Оғриқдан тишларини ғижирлатди.

Сўнг дала боғламини олди, йод эритмасини ярага томизди. Оғриқ танасини жунбушга келтирди. Пахта ва боғловни ўраб, тишлари билан боғлади.

У узоқ вақт ҳаракатсиз ётди, оғриққа чидаб, ўзини босишга уринди. Пастда эса ҳамон жимжитлик. Зирҳли машина кетган, аёл жасади кўчада қимирламасди.

Энди снайпер ярадор қўлини ушлаб, қочиш режасини ўйлади. Тонг отгунча бу томда қолиб бўлмайди. Қарама-қарши томдаги душман эса чиқиш йўлини тўсиб турган эди. У фақат тўппонча ёрдамида душманни ўлдира оларди. Шунда унинг хаёлтга бир режа келди.

У шляпасини милтиғининг учига кийгизди ва аста-секин том четидан кўтарди. Қарама-қарши томдан ўқ овози эшитилди – шляпанинг ўртасини тешди. Снайпер милтиғини олдинга энгаштирди, шляпа кўчага тушиб кетди. У эса қўлини осилтириб, гўё ўлдирилгандек ётди, сўнгра милтиғини ҳам туширди. Бир неча дақиқадан кейин бошини кўтарди.

Режаси иш берди. Қарши тарафдаги снайпер унинг ўлганига ишониб, мўрилар орасидан бошини чиқариб турарди.

Республикачи снайпер кулимсираб, тўппончани кўтарди. Масофа эллик ярдча эди – ярадор қўл билан нишонга олиш оғир эди. У чуқур нафас олиб, ўқ узди. Қулоқларига зарба берди, оғриқ кучайди.

Тутун тарқалгач, у қарама-қарши томга қаради ва қувонч билан қичқириб юборди – душмани урилган эди. У девор четида енгил силкиниб, сўнгра қулаб тушди. Тана бир неча марта айланиб, кўчага “гурс” этиб қулади ва жим қолди.

Снайпер душманининг қулашини кўриб, қалтираб кетди. Уруш шавқи бир зумда йўқолди. Юрагини пушаймонлик қоплаб олди. Яраси, очлик ва чарчоқ уни ҳолдан тойдирди. У ўзини, урушни, бутун оламни лаънатлади.

Қўлидаги тўппончани ғазаб билан томга отиб юборди. Қурол портлаб кетди, ўқ унинг боши ёнидан учиб ўтди. Бу ҳолат уни ҳушига келтирди. У кулиб юборди, сўнг чўнтагидаги вискини бўшатиб ичди. Энди ўзини қўрқмас, бепарво ҳис қилди.

У томдан тушиб, ўз қўмондонини топмоқчи бўлди. Атроф тинч эди. Тўппончани чўнтагига солиб, том остидаги уйга тушди.

Кўчага чиққач, ўлдирган снайпер кимлигини билишга қизиқиб қолди. “Яхши мерган экан,” деб ўйлади у. “Балки илгари биз бир бўлинмада бўлгандирмиз?”. Шу ўй билан хавфга қарамай, ўша жасад томон юрди.

У Ў’Коннелл кўчасига қаради – юқорироқда ўқлар янграр, аммо бу ерда тинчлик эди. Снайпер тез югуриб, кўчадан ўтди. Машина ўқ узди, ерда ўқлар шатирлаган эди, аммо у омон чиқди.

У жасад ёнига ётиб олди. Машина ўқ узишни тўхтатди. Снайпер ўликни ағдарди – ва ўз акасининг юзини кўрди.