Bolangizning og‘zida nima bor?
Turli xil jismlarning “ta’mi”ni tili bilan tatib ko‘rish – bola faol rivojlanishining tabiiy komponenti hisoblanadi. Afsuski, bunday qiziqqonlik bola salomatligi uchun xavflidir.
Gap shundaki, og‘izga tushgan yot jismni tasodifan yutib yuborishi bolaning salomatligi va hayoti uchun xavf tug‘diradi.
Bunday holat bolaning 6 oylikdan 3 yoshgacha bo‘lgan davrida ko‘p uchraydi. Chunki bu paytda u tashqi dunyoni faol o‘rganayotgan bo‘ladi. Shu sababli mayda bo‘linadigan qismlarga ega o‘yinchoqlarga “3 yoshdan kichik bolalarga mo‘ljallanmagan” deb yozilgan belgi qo‘yiladi. Biroq bunday xavfdan katta yoshdagi bolalar ham himoyalanmagan.
Bola biror jismni yutib yuborsa, yo‘tal, nafas olish qiyinlashuvi, bo‘g‘ilish eng xavfli belgilar hisoblanadi. Bunday vaziyatda darhol vrachga murojaat qilish lozim.
Bunda asosiy tavsiyalar quyidagilardir:
• bolaga yirik va mayda qismlari bo‘lmagan o‘yinchoqlar olib bering;
• O‘yinchoqdagi mayda qismlarning mustahkamligini kuzatib boring;
• Bolaning o‘zini yolg‘iz qoldirmang;
• Doimo u qo‘liga nimalarni olayotganiga, nima bilan o‘ynayotganiga e’tibor bering;
• Batareya, magnit, gidrogelli shariklar, dorilar, kimyoviy moddalar, o‘tkir uchli buyumlarni yutib yuborishning xavfliligini esdan chiqarmang!
Ota-onalar bola organizmiga yot jismlar tushib qolishining oldini olish uchun oilada barcha mayda jismlarni bolalar qo‘li yetmaydigan joyga yashirib qo‘ying.
Hali tishi chiqmagan bolaga yoki 1-2 ta tishi chiqqan bolaga sabzi, go‘sht bo‘lagi, donli mahsulotlar yoki boshqa, chaynash talab qilinadigan qattiq jismlarni bermang.
O‘z farzandingiz bilan birga tashqi muhitni o‘rganish jarayonida qatnasha turib bolaning o‘yinchoqlari yoki bola qiziqish bildirayotgan va og‘ziga solayotgan o‘yinchoqlardan ehtiyot qiling. Bolaning salomatligi uchun xavfli bo‘lgan buyumlar bilan o‘ynashiga imkon bermang.
Jamshid Shamsiyev,
Samarqand davlat tibbiyot universiteti ixtisoslashtirilgan bolalar xirurgik klinikasi bosh vrachi.
