Mutolaa: Snayper (hikoya)

Liam O‘Flaerti

Uzoq iyun oqshomi tun ichiga singib ketdi. Dublin shahrini qorong‘ulik qoplagan edi, faqat yengil bulutlar orasidan o‘tib turgan oy nuri ko‘chalar va Liffey daryosining qora suvlariga oqarib turgan shafaq rangini solib turardi.

Qamalda qolgan To‘rt Sud (Four Courts) binosi atrofida og‘ir to‘plar gumburlardi. Shahar bo‘ylab esa, ayrim joylarda, avtomat va miltiqlar tovushi gohida jimjitlikni buzib, go‘yo yakkamoxov fermalarda hurayotgan itlar misol eshitilardi. Respublikachilar va Erkin Davlat tarafdorlari o‘rtasida fuqarolar urushi kechardi.

O‘’Konnell ko‘prigi yaqinidagi tomda bir respublikachi snayper yotgan edi. Yonida miltig‘i, yelkasida esa dala durbini osilib turardi. Uning yuzi talabaga o‘xshardi – ozg‘in, fidokorona, ammo ko‘zlari sovuq va qat’iy yaltirardi. Bu – o‘limni ko‘rishga o‘rganib qolgan odamning nigohlari edi.

U ochko‘zlik bilan sendvich yeyotgan edi. Ertalabdan beri og‘ziga hech narsa solmagan, hayajon tufayli ham yeya olmagan. Sendvichni tugatib, cho‘ntagidan viski solingan idishchasini oldi va bir ho‘plam ichdi. So‘ngra idishchani joyiga soldi. Tamaki chekmoqchi bo‘lib, bir oz o‘ylab qoldi. Bu xavfli edi – olov chaqnashi qorong‘ulikda ko‘rinib qolishi mumkin, dushmanlar esa kuzatib turishardi. Ammo u baribir xavfni ko‘zga olib, chekmoqchi bo‘ldi.

Sigaretni labiga qo‘yib, gugurt chaqdi, shoshilinch tutatib, olovni o‘chirdi. Shu zahoti bir o‘q tom devoriga urilib yassi bo‘lib ketdi. Snayper sigaretni yana bir tortdi-da, o‘chirib qo‘ydi. So‘ngra yengil so‘kinib, chap tomonga emaklab ketdi.

Ehtiyotkorlik bilan boshini ko‘tarib, devordan tashqariga qaradi. Shu zahoti qarama-qarshi tomondan chaqnash bo‘ldi, o‘q boshining ustidan vizillab o‘tdi. U zudlik bilan pastga cho‘kdi. O‘q chaqnagan joyni ko‘rdi – dushman qarama-qarshi tomdagi binodan o‘q uzgan edi.

U orqadagi mo‘rining ortiga emaklab bordi va asta-sekin o‘zini shunday ko‘tardiki, ko‘zlari tom devori bilan barobar bo‘ldi. Qarama-qarshi tomda hech narsa ko‘rinmasdi – faqat ko‘k osmon fonida uy tomining xira shakli, xolos. Dushman yashiringan edi.

Shu payt ko‘prikdan bir zirhli mashina ko‘rindi va sekin ko‘chadan o‘ta boshladi. Mashina qarama-qarshi tarafdagi yo‘l chetiga kelib to‘xtadi. Snayper dvigatelning bo‘g‘iq g‘uvullashini eshitdi. Yuragi tez ura boshladi – bu dushman mashinasi edi. U o‘q uzmoqchi bo‘ldi, ammo bilardi: uning miltig‘i bu temir yirtqichning zirhini teshib o‘tolmaydi.

Shunda yon ko‘chadan boshiga yirtiq ro‘mol o‘rab olgan bir qari ayol chiqdi. U mashinadagi askar bilan gaplasha boshladi va snayper yotgan tomni ko‘rsatdi. Bu xoin edi.

Mashina minorasining eshigi ochildi, ichidan bir askar boshini chiqarib, tom tomon qaradi. Snayper miltig‘ini ko‘tardi va o‘q uzdi. Askar boshidan o‘q yeb, minoraning chetiga osilib qoldi. Qariya ayol esa yugurib, yon ko‘chaga o‘tmoqchi bo‘ldi. Snayper ikkinchi o‘qni uzdi. Ayol qichqirib, ko‘chaga qulab tushdi.

Birdan qarama-qarshi tomdan o‘q ovozi yangradi va snayper miltig‘ini qo‘yib yubordi – o‘q qo‘lini teshib o‘tgan edi. “Urildi,” – deb g‘udrandi u.

U yotgan joyiga emaklab, qo‘li yarador joyini paypasladi. Qon yengi orasidan sizib chiqardi. Og‘riq yo‘q edi – faqat uvishgan, go‘yo qo‘l uzilib tushgandek edi.

Cho‘ntagidan pichog‘ini olib, yengini kesdi. Kichkina teshikdan o‘q kirgan, ammo chiqmagan edi – suyakda to‘xtab qolgan. U qo‘lini bukib ko‘rdi – suyak sinib ketgan edi. Og‘riqdan tishlarini g‘ijirlatdi.

So‘ng dala bog‘lamini oldi, yod eritmasini yaraga tomizdi. Og‘riq tanasini junbushga keltirdi. Paxta va bog‘lovni o‘rab, tishlari bilan bog‘ladi.

U uzoq vaqt harakatsiz yotdi, og‘riqqa chidab, o‘zini bosishga urindi. Pastda esa hamon jimjitlik. Zirhli mashina ketgan, ayol jasadi ko‘chada qimirlamasdi.

Endi snayper yarador qo‘lini ushlab, qochish rejasini o‘yladi. Tong otguncha bu tomda qolib bo‘lmaydi. Qarama-qarshi tomdagi dushman esa chiqish yo‘lini to‘sib turgan edi. U faqat to‘pponcha yordamida dushmanni o‘ldira olardi. Shunda uning xayoltga bir reja keldi.

U shlyapasini miltig‘ining uchiga kiygizdi va asta-sekin tom chetidan ko‘tardi. Qarama-qarshi tomdan o‘q ovozi eshitildi – shlyapaning o‘rtasini teshdi. Snayper miltig‘ini oldinga engashtirdi, shlyapa ko‘chaga tushib ketdi. U esa qo‘lini osiltirib, go‘yo o‘ldirilgandek yotdi, so‘ngra miltig‘ini ham tushirdi. Bir necha daqiqadan keyin boshini ko‘tardi.

Rejasi ish berdi. Qarshi tarafdagi snayper uning o‘lganiga ishonib, mo‘rilar orasidan boshini chiqarib turardi.

Respublikachi snayper kulimsirab, to‘pponchani ko‘tardi. Masofa ellik yardcha edi – yarador qo‘l bilan nishonga olish og‘ir edi. U chuqur nafas olib, o‘q uzdi. Quloqlariga zarba berdi, og‘riq kuchaydi.

Tutun tarqalgach, u qarama-qarshi tomga qaradi va quvonch bilan qichqirib yubordi – dushmani urilgan edi. U devor chetida yengil silkinib, so‘ngra qulab tushdi. Tana bir necha marta aylanib, ko‘chaga “gurs” etib quladi va jim qoldi.

Snayper dushmanining qulashini ko‘rib, qaltirab ketdi. Urush shavqi bir zumda yo‘qoldi. Yuragini pushaymonlik qoplab oldi. Yarasi, ochlik va charchoq uni holdan toydirdi. U o‘zini, urushni, butun olamni la’natladi.

Qo‘lidagi to‘pponchani g‘azab bilan tomga otib yubordi. Qurol portlab ketdi, o‘q uning boshi yonidan uchib o‘tdi. Bu holat uni hushiga keltirdi. U kulib yubordi, so‘ng cho‘ntagidagi viskini bo‘shatib ichdi. Endi o‘zini qo‘rqmas, beparvo his qildi.

U tomdan tushib, o‘z qo‘mondonini topmoqchi bo‘ldi. Atrof tinch edi. To‘pponchani cho‘ntagiga solib, tom ostidagi uyga tushdi.

Ko‘chaga chiqqach, o‘ldirgan snayper kimligini bilishga qiziqib qoldi. “Yaxshi mergan ekan,” deb o‘yladi u. “Balki ilgari biz bir bo‘linmada bo‘lgandirmiz?”. Shu o‘y bilan xavfga qaramay, o‘sha jasad tomon yurdi.

U O‘’Konnell ko‘chasiga qaradi – yuqoriroqda o‘qlar yangrar, ammo bu yerda tinchlik edi. Snayper tez yugurib, ko‘chadan o‘tdi. Mashina o‘q uzdi, yerda o‘qlar shatirlagan edi, ammo u omon chiqdi.

U jasad yoniga yotib oldi. Mashina o‘q uzishni to‘xtatdi. Snayper o‘likni ag‘dardi – va o‘z akasining yuzini ko‘rdi.