Bugun Yoxannesburgda BRIKSning uch kunlik sammiti ochiladi, undan nimalar kutilmoqda?
Rivojlanayotgan bir qator mamlakatlarning klubi BRIKS o‘n yildan ko‘proq vaqt oldin rivojlangan G‘arb davlatlarining "Katta yettiligi"ga qarshi chiqdi. Dunyo hukmronligi uchun kurashdagi muvaffaqiyatlar kamtarona, deyiladi "BBC NEWS" maqolasida.
BRIKSning kengayishi sammitning asosiy mavzusi bo‘ladi. Ukrainaga qarshi urush jinoyatlarida ayblanib, Xalqaro jinoiy sud tomonidan hibsga olishga order berilgan Rossiya prezidenti Vladimir Putindan tashqari barcha yetakchilar Janubiy Afrikada yig‘iladi. Rossiya sudni tan olmaydi, ammo Janubiy Afrika sudning qarorlarini bajarishga va’da bergan.
Shu bilan birga, Putinning shaxsan qatnashmasligi BRIKSning kengayishi uchun asosiy sabab. Va bu kengayishning tashabbuskori Xitoy bo‘lib qolmoqda, deyiladi materialda.
Sammitda nimalar kutilmoqda:
▪️ Urush boshlangandan buyon Janubiy Afrikada bo‘lib o‘tgan birinchi yuzma-yuz sammitga 40 ga yaqin davlat rahbarlari taklif qilingan, ularning yarmi allaqachon blokka qo‘shilish istagini bildirgan. Potensial nomzodlar orasida Qozog‘iston, Saudiya Arabistoni, Eron, BAA, Argentina, Indoneziya, Misr, Efiopiya va boshqa o‘nlab davlatlar bor.
▪️ Putin masofadan turib ishtirok etadi - uning yordamchisi Ushakov, shunga qaramay, prezident sheriklar bilan muhokama qilish imkoniyatiga ega bo‘lishini va ishtirok "rasmiy bo‘lmasa-da, mazmunli" bo‘lishini aytadi.
▪️ Sammitning asosiy mavzularidan biri bu - assotsiatsiyaning ehtimoliy kengayishi bo‘lib, ayni damda 23 davlat a’zolik uchun ariza topshirgan, yana bir qator davlatlar norasmiy tarzda qiziqish bildirgan.
▪️ OAV yangi a’zolarni qabul qilish masalasida kelishmovchiliklar borligini aytmoqda: Bloomberg ma’lumotlariga ko‘ra, Xitoy assotsiatsiyani tez kengaytirishga, Hindiston va Braziliya esa bo‘lajak a’zolarni dastlab kuzatuvchi bo‘lishga chaqirmoqda.
▪️ Rossiya masalalar sammitda muhokama qilinadi, ular muhokama talab etadi va Moskva "otdan oldin chopmaydi", deya bu borada bosiqlik pozitsiyasini saqlab turibdi.
▪️ Financial Times odatda Xitoy go‘yoki BRIKSni G7ga raqib bo‘lishga chaqirishi mumkinligini yozgan. Lavrov esa uyushmaning “yangi gegemon kollektiv” bo‘lish maqsadi yo‘qligini, biroq u “yangi, adolatliroq ko‘p markazli dunyo tartibi ustunlaridan biriga” aylanishi mumkinligini ta’kidlaydi.
▪️ To‘xtalishi mumkin bo‘lgan yana bir muhim mavzu - bu o‘z valyutasini yaratish va milliy valyutalarda savdo qilishdir. Dollarga muqobil yaratish g‘oyasi avvalroq Braziliya prezidenti tomonidan ilgari surilgan edi. Ammo ekspertlar hali ham bunday tashabbusga shubha bilan qarashadi va BRIKS valyutasini tezda yaratish imkoni bo‘lmasligini aytishadi.
