Rossiyada davlat xizmatchilariga ommaviy ish haqi to‘lanmaslik boshlandi: — OAV
Soliq tushumlarining kamayishi va federal byudjetdagi «teshik» fonida davlat xizmatchilarining ish haqi to‘lanmaganligi Rossiya hududlariga qaytmoqda, ularning hajmi Ukrainaga bostirib kirish boshlanganidan beri 6 trillion rublga yaqinlashmoqda.
2022 yil fevral oyida barcha darajadagi byudjetlardan mablag‘lar o‘z vaqtida tushmaganligi sababli ish haqi bo‘yicha qarzlar 1400 foizga oshdi, deya xabar beradi Rosstat “Mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy ahvoli to‘g‘risida”gi hisobotida.
1 mart holatiga ko‘ra, davlat xizmatchilariga ish haqi qarzlarining umumiy miqdori 152 million rublga yetdi, garchi yanvarda bu ko‘rsatkich 10 million bo‘lgan bo‘lsa, dekabr oyining oxirida esa qarz nolga teng edi.
To‘lovlari kechiktirilgan xodimlar soni 18,9 ming nafarga yetdi va bir oy ichida ikki baravardan ziyod oshdi. O‘tgan yili davlat xizmatchilariga ish haqi bo‘yicha qarzlar miqdori 1-15 million rublni tashkil etdi. Shunday qilib, hatto urushning birinchi yilidagi eng yomon ko‘rsatkichlar bilan taqqoslaganda, qarz 10 baravar ko‘paydi.
Rosstat ma’lumotlariga ko‘ra, o‘qituvchilar ommaviy ravishda muammolarga duch kelishdi. Fevral oyida ta’lim xodimlari oldidagi qarzlar 12 baravar oshdi - 162 million rublgacha. Ushbu mablag‘ning 146 million rubli viloyatlar byudjetlariga, 4 millioni mahalliy byudjetlarga va 2 millioni federal g‘aznaga qarzdir. O‘qituvchilar ish beruvchilardan "o‘z mablag‘lari yo‘qligi" tufayli yana 10 million rubl olishmadi.
Fevral oyi oxirida Rossiya bo‘ylab va barcha sohalarda o‘z vaqtida to‘lanmagan ish haqining umumiy miqdori 779 million rublni tashkil etdi. Va bu miqdor yanvar oyiga nisbatan 24 foizga oshgan bo‘lsada, o‘tgan yilning oxiriga nisbatan pastroq: dekabrda 1,029 milliard rubl, noyabrda 884 million rubl, dekabrda 942 million rubl.
Shunga qaramay, davlat xizmatchilari iqtisodiyotdagi ish haqi qarzlarining deyarli 20 foizini tashkil qiladi. Va asosiy ulush mintaqaviy byudjetlardan kam mablag‘ga to‘g‘ri keladi, deydi rossiyalik iqtisodchisi Olga Belenkaya.
O‘tgan yili Rossiya Federatsiyasining 85 ta sub’yektidan 50 tasi byudjetlarda jami 446,8 milliard rubl miqdoridagi «teshiklar» bilan yopildi. Shu bilan birga, 14 ta hudud soliq yig‘ish rejasini bajara olmadi, 12 tasida esa daromadlari pasayib ketdi. Birinchi navbatda, bu sub’yektlar, G‘arb sanksiyalari ostida qolgan etakchi soliq to‘lovchi kompaniyalar (Lipetsk, Chelyabinsk, Murmansk viloyatlari, Krasnoyarsk o‘lkasi va boshqalar), deb ta’kidlaydi Integratsiyalashgan strategik tadqiqotlar instituti (ISSI).
Gubernatorlarning vazifasi, birinchi navbatda, "o‘z-o‘zini ta’minlash" edi - Rossiya Federatsiyasining hech bir sub’yektida 2022 yil uchun rejalashtirilgan xarajatlar 100 foiz bajarilmadi, deb ta’kidlaydi ekspertlar.
Moskva sub’yektlarga yordam bera oladimi yoki yo‘qmi, noaniq qolmoqda. O‘tgan yili 3,3 trillion rubl defitsit olgan federal byudjet 2023 yilning ikki oyida o‘xshash hajmdagi «teshik»ni qayd etdi: yanvar-fevralda u 2,6 trillion rublga yetdi. Shu bilan birga, neft va gaz daromadlari deyarli yarmiga, xomashyo eksportidan tushumlar esa 4-5 baravar kamaydi.
