Мансарда, жакузи, саксофон... Қачонлардирфамилия бўлган сўзлар

Кундалик ҳаётимизда ишлатиб келадиган сўзларнинг баъзилари қаердан келиб чиққанлиги ҳақида ҳеч ўйлаб кўрганмисиз? Уларнинг кўпчилиги биринчи эгаларининг касби ёки эсда қоларли характер хусусиятларидан келиб чиқиб, бир вақтлар кимнингдир исм-шарифи бўлган ва эндиликда бош ҳарфини йўқотиб, кенг тарқалган сўзларга айланган.

Хулиган (безори)

Зўравон феъл-атвори билан танилган ирландиялик оиланинг энг ёш вакили Патрик Хулиганнинг исми вақти-вақти билан полиция ҳисоботлари ва газета йилномаларида пайдо бўлиб турган. Оиланинг фамилияси тартибсизлик билан шунчалик чамбарчас боғлиқ эдики, у охир-оқибат барча бузғунчиларни тасвирлаш учун ишлатиладиган сўзга айланди.

Шовинизм (ашаддий миллатчилик)

Наполеон ва Францияга ўзгача ғайрат билан хизмат қилган ва ўз ватанпарварлиги ва мамлакатининг ўзига хослигини дабдабали, оммабоп нутқларда ифода этиш одатига эга бўлган Наполеон аскари Николя Шовен номидан келиб чиққан.

Саксофон

Адольф Сакс ўз ихтиросини “муштукли офиклеид”сифатида тақдим этди. Ихтирочининг дўсти, бастакор Гектор Берлиоз мусиқа асбобиихтирочисига бағишлаган мақоласида асбобни саксофон деб атади, шундан сўнг бу сўз дарҳолмашҳурликка эга бўлди.

Бойкот (бойкот эълон қилиш, гаплашмаслик)

Инглизлар ва ирландлар ўртасидаги кўп асрлик зиддият бир фамилиянинг машҳур сўз бўлибкетишига туртки беради, деб ким ўйлаган экан? Шундай ҳам бўлди: Британия фуқароси Чарльз Бойкот ирландиялик ер эгасининг ишбошқарувчиси бўлиб ишлаган. Бироқ, у ердаги шарт-шароитлар ва уларни ким бошқараётганидан мамнун бўлмаган ишчилар Бойкотга мутлақо эътибор бермай, иш ташлашга киришдилар. Бойкот фамилияси ушбу воқеаларни кенг ёритган Британия матбуоти туфайли машҳур бўлди.

Жакузи

Италиялик Кандидо Якуцци (Jacuzzi) жакузини ихтиро қилди. Жакузи бу итальянча фамилиянинг “америкача” нотўғри талаффузидир, бироқ у дунёнинг кўплаб тилларида мустаҳкам илдиз отган.

Меценат (ҳомий)

Тарихдаги энг биринчи бўлиб фан ва санъатга ҳомийлик қилган давлатманд одамнинг исми Гай Цильний Меценат бўлган.

Мансарда 

Архитектор Франсуа Мансар биринчи бўлиб устки том билан остки том оралиғи майдонидан оқилона фойдаланиш мақсадида чердакни жиҳозлаб қўйган. Ўшандан бери шип оралағидаги чодир мансардадеб келинади.

Баҳора Муҳаммадиева тайёрлади.