Mustaqillik – muqaddas kalom, ozodlik – eng totli so‘z!

Inson umri shundayki, uning har lahzasida katta ma’no mujassam. Shunday kunlar bo‘ladiki, ular mohiyatiga ko‘ra oylar, yillarga tenglashadi, millatning, jamiyatning, butun bir mamlakatning, shu mamlakatda yashagan necha-necha avlodlarning taqdirini, baxtli hayot yo‘lini belgilab beradi.

1991 yilning 31 avgust kuni tariximiz solnomasida xuddi shunday mo‘’tabar kun sifatida muhrlanib qoldi. Shu kuni qabul qilingan tarixiy qarorga binoan, 1 sentyabr yurtimizda Mustaqillik kuni, umumxalq bayrami deb e’lon qilindi. Xalqimizning asriy orzularini ro‘yobga chiqarish, har bir fuqaroga o‘z orzu-umidlariga mos ravishda hayot kechirish uchun tegishli shart-sharoitlarni yaratib berish, yangi mustaqil Vatanni butun choralar bilan mustahkamlash, uni turli xurujlardan himoya qilish istiqlolimizning bosh g‘oyasi, asosiy maqsadi deb belgilandi.

Darhaqiqat, dunyoda mamlakatlar, davlatlar ko‘p. Lekin shu aziz zaminning farzandlari, salkam 35 millionlik xalqimiz uchun muqaddas O‘zbekistonimiz yagona. Uning zamini aziz va qadrli. Vatan mustaqilligi – bu qadr-qimmatini hech narsa bilan o‘lchab bo‘lmaydigan, bebaho ne’mat. Shu bois ham biz uchun eng ulug‘, eng aziz ayyom bo‘lmish Mustaqillik bayramini har tomonlama chuqur tayyorgarlik bilan kutib olish mamlakatimizda ezgu an’anaga aylanib qolgan.

2020 yil 17 dekabrda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev tomonidan imzolangan “O‘zbekiston Respublikasi davlat mustaqilligining o‘ttiz yillik bayramiga tayyorgarlik ko‘rish va uni yuqori saviyada o‘tkazish to‘g‘risida”gi qarorni o‘qiganda ­bugungi tinch-totuv hayotimizdan, mamlakatimiz va xalqimiz erishayotgan yutuq va muvaffaqiyatlardan mamnun bo‘lish barobarida, ertangi yorug‘ kunlarimiz, kelajagi buyuk O‘zbekistonni barpo etishga bo‘lgan ishonchimiz yanada ortadi.

Qarorda ta’kidlanganidek, Mustaqillik yillarida ko‘p millatli O‘zbekiston xalqi o‘zining buyuk salohiyati, mustahkam irodasi va matonatini namoyon etdi, og‘ir sinov va mashaqqatlarni mardona yengib, katta taraqqiyot yo‘lini bosib o‘tdi.

Jamiyatimizda tinchlik va barqarorlik, fuqarolar va millatlararo hamjihatlik muhiti mustahkamlanmoqda. Yangi O‘zbekistonni barpo etish maqsadida keng ko‘lamli islohotlar, hayotimizning barcha jabhalarini erkinlashtirish, iqtisodiyot va uning tarmoqlarini, xususiy tadbirkorlikni jadal rivojlantirish borasida katta o‘zgarishlar amalga oshirilmoqda. Jumladan, aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlamini har tomonlama qo‘llab-quvvatlash, kambag‘allikni qisqartirish, yangi ish o‘rinlari va daromad manbalarini yaratishga alohida e’tibor qaratilmoqda.

Mustaqillik – bu eng avvalo huquq demakdir. Faqat mustaqillik orqaligina yurtimizda yashayotgan har bir inson o‘z qadr-qimmati, or-nomusi va g‘ururini angladi, istiqlol yurtimizda yashayotgan, ijtimoiy kelib chiqishi, e’tiqodi, shaxsiy va ijtimoiy mavqeidan qat’i nazar, barcha fuqarolarning huquq va erkinliklarini ta’minlashning asosiy omili bo‘ldi.

Xalqning ma’naviy ruhi mustahkamlandi, ijtimoiy faolligi oshdi, ogohligi ta’minlandi. Yanada muhimi — bugun mamlakatimizda istiqomat qilayotgan har bir fuqaro, jinsi, irqi, millati, tili, dini, e’tiqodi va mavqeidan qat’i nazar, O‘zbekistonni o‘zining aziz Vatani, oltin beshigi deb hisoblaydi. Bu beshikning tinch-totuvligi, yanada gullab-yashnashi uchun o‘zini mas’ul deb biladi. O‘zbekistonning xalqaro maydondagi obro‘-e’tibori kun sayin oshib borayotganidan, nufuzi mustahkamlanayotganidan cheksiz faxrlanadi.

Yurtimizda hukm surayotgan tinchlik-totuvlikka, ahil-inoqlikka hammaning havasi keladi. Mamlakatimizning tarixan qisqa davrda o‘zini o‘zi boqishga qurbi yetmagan nochor o‘lkadan o‘z kuchi va salohiyatiga tayangan, o‘z sarhadlari, o‘zining tinch va osuda hayotini himoyalashga qodir bo‘lgan, bugun izchil va barqaror sur’atlar bilan rivojlanib borayotgan zamonaviy, mustaqil va suveren davlatga aylangani barchamizga g‘urur-iftixor bag‘ishlamoqda.

Bu yutuqlarga mustaqillik bois erishildi, davlatimiz rahbarining qat’iyatli, shijoatli xalqchil siyosati, xalqimizning sabr-bardoshi, g‘ayrat-shijoati, ulug‘ kelajakka bo‘lgan qat’iy ishonchi, oliyjanob fazilatlari bois, mustaqil taraqqiyot yo‘lida uchrayotgan turli sun’iy to‘siqlar yengib o‘tilmoqda. Dunyoning turli mamlakatlari millatlararo majarolar, eksterimizm, terrorizm, narkotrafik, odam savdosi kabi balolardan ozor chekib turgan bir paytda, yurtimizda xalqimizning moddiy farovonligi tobora yaxshilanib, yangi ishchi o‘rinlari barpo etilayotgani, oziq-ovqat xavfsizligi ta’minlanib, daromad manbalari ko‘payayotgani havas qilishga arziydi. Xalqimiz chindan ham, bugungi dunyoqarashi, ongu tafakkuri, hayotga, mehnatga, yon-atrofda kechayotgan voqea-hodisalarga munosabati, ijtimioiy-siyosiy qarashlari bilan o‘tgan asrning 90-yillari odamlaridan keskin farq qiladi. Zamonaviy bilimlarni puxta egallagan, jismonan chiniqqan, xalqaro fan olimpiadalari va sport musobaqalarida oltin, kumush va bronza medallarini qo‘lga kiritib, g‘oliblik shahsupalarini birin-ketin zabt etayotgan yoshlar esa buyuk istiqlolimizning umidbaxsh mevalari, xalqimizning ishonchi va tayanchidirlar.

Dunyo mamlakatlari tarixidan yaxshi ma’lumki, mustaqil fikrlay oladigan, har jihatdan malakali va bilimdon, barkamol yoshlar millat oldida turgan har qanday murakkab, mas’uliyatli  vazifani hal etishga qodir bo‘ladilar. Biz bugun bosib o‘tilgan o‘ttiz yillik tarixan qisqa, ammo zalvorli davr ichida erishgan yutuqlarimiz haqida o‘ylar ekanmiz, davlatimizning bu borada tutgan yo‘li naqadar to‘g‘ri ekanligiga yana bir bor ishonch hosil qilamiz.

Tarixda jangu jadallar bilan mustaqillikka erishgan, ammo beparvolikka yo‘l qo‘yib, hamjihat bo‘lmay, yagona maqsad yo‘lida birlashmay, uni qo‘ldan boy bergan mamlakatlar, xalqlar ko‘p bo‘lgan.  Ne baxtki, xalqimiz tarixning bu achchiq saboqlaridan to‘g‘ri xulosa chiqarib, mustaqillikni, mamlakatdagi tinch-totuv hayotni, millatlararo ahil-inoqlikni saqlab qoldi. Milliy mahdudlikka berilmadi, jahon hamjamiyati bilan ikki va ko‘p tomonlama manfaatli hamkorlik aloqalarni keng miqyosda yo‘lga qo‘ydi. Turmush tarzimizda, ong-shuurimizda milliy va umuminsoniy qadriyatlar uyg‘unligi o‘z ifodasini topdi.

Istiqlolni qo‘lga kiritish millat uchun katta bir yutuq bo‘lsa, uni asrab-avaylash, mustahkamlash, ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy asoslarini yaratish, jamiyat hayotini tamomila yangitdan izga solish va  rivojlantirish, yangi jamiyatning yangi a’zolarini tarbiyalashdek muhim vazifalarni  xuddi shunday buyuk g‘alabaga tenglash mumkin.

Istiqlolimizning har kuni, har oyi, ta’bir joiz bo‘lsa, har daqiqasi tinimsiz kurashlar, izlanishlar bilan o‘tmoqda. Hamma sohani isloh qilishga, mustaqillik imoratini poydevoridan boshlab qayta qurishga, mamlakat iqtisodini yanada sog‘lomlashtirishga, iqtisodiy uzilishlarning oldini olishga, ya’nikim omilkorlik va tadbirkorlik bilan ish tutishga to‘g‘ri kelmoqda.

Donishmand bobolarimiz pandu o‘gitlarida, davlat arboblarining siyosiy-huquqiy qarashlarida har qanday millat ahil va inoq bo‘lmasa, o‘zi ko‘zlagan maqsad sari intilishida bir yoqadan bosh chiqarib, sog‘­lom fikr asosida bahamjihat harakat qilmasa, mas’uliyat va hushyorligini yo‘qotadigan bo‘lsa, oxir-oqibatda o‘zining eng katta, tengsiz boyligi bo‘lmish mustaqilligi va ozodligidan judo bo‘lishi mumkinligi takror-takror uqtirilgan. Bundan anglashiladiki, “ommaviy madaniyat” va bosh­qa turli jozibali niqoblarga burkalib, ong-shuurimizga oshkora-pinhona yopirilib kelayotgan, hayotiy tajribasi hali yetarli bo‘lmagan o‘smirlarni nishonga olayotgan, asl maqsadi buzg‘unchilik, yoshlarni to‘g‘ri yo‘ldan chalg‘itish, dunyo­qarashini egallash bo‘lgan xatti-harakatlarga aslo befarq bo‘lmaslik kerak.

Istiqlol daraxtining har novdasi, har bir bargini begona shamollardan asrash lozim. Bu ish bilan har bir kishi, yoshi va kasbidan qat’i nazar, muttasil shug‘ullanishi, mehnat  faoliyatida, oila va mahallada millat taqdiriga, mamlakat kelajagiga daxldorlik tuyg‘usini his etishi, atrofida kechayotgan voqea-hodisalarga befarq bo‘lmasligi  kerak. Bir kishining be­farqligidan bora-bora bir necha kishining befarq va loqaydligi kelib chiqadi. Bu illat juda tez urchiydi. Har bir kishining ogohligi, kuyunchakligi va fidoyiligi esa keyinchalik umumiy ogohlik va xushyorlikka aylanadi.

Biz bugun, hayotimizda eng ulug‘ va eng aziz bo‘lib qolgan bayramimizning o‘ttizinchi yilida shu to‘g‘risida o‘ylar ekanmiz, nechog‘li qiyin va murakkab yo‘lni bosib o‘tganimizni, xalqimizning peshonasiga mustaqillik nuri tekkanida mamlakatda, mintaqa hududida, dunyoda qanday qaltis vaziyat mavjudligini doimo yodda tutishimiz zarurligini his etamiz.

Baxtimiz va taqdirimizga aylangan istiqlolimizning umri boqiy bo‘lsin!

Xudoyor MAMATOV,

yuridik fanlari doktori, professor.